Kelam ilmi ile ilgilendiğimi duyan kimi arkadaşların bana acıma duygusu ile baktığını görmüşümdür. Başka alan mı yoktu? Nereden icabetti? Kelam ilmi ile ilgilenenler şöyledir böyledir gibi çok sayıda yaklaşımlarla karşılaşmışlığım olmuştur. Sahi kelam nedir? Amacı nedir? Bu sorular özellikle benim çevremde ki insanlar için cevaplanmayı bekleyen sorulardır.

Önce şu gerçeği ifade edelim ki gayesiz hiçbir şey yoktur. Hey şeyin bir gayesi olduğu gibi kelamında gayesi vardır. İslam inanç sistemini tespit etmek, İslam inancına yönelik yapılan eleştirileri göğüslemek, oluşturulacak makul cevaplarla eleştirileri bertaraf etmek, kelam ilminin temel gayesini oluşturmaktadır.

Kelam ilmi, kişiyi taklitten kurtarıp tahkike kavuşturur. Bilinçsizce taklit çukuruna düşmek iradeyi başkasına teslim etmekle aynıdır. Hele şuursuzca içine düşülen taklit, fertleri şahsiyet olmaktan çıkaran, toplumları uyuşturup sürü haline dönüştüren umulmaz bir hastalıktır. Bütün dönemlerin hastalığı olan böylesi taklit, iradeyi, aklı, düşünceyi ve duyguları dumura uğratır. Esas olan taklitten tahkike ulaşmaktır ki kelam işte kişiyi ve hatta toplumu bu inanç seviyesine taşımayı hedefler.

Diğer bir amacı ise, doğru yolun ölçülerini ortaya koyar ve insanları doğru yola eriştirmek ister. Hakikate ters düşmüş, gerçeği yakalayamamış ve yanlışta ısrar edenleri ise ortaya koyduğu ilmi ve akli deliller ile susturmayı hedefler.

Kelamın bir başka gayesi, dinin temel esaslarını İslam karşıtı akımlara karşı daha korunaklı hale getirmektir. Buna bağlı olarak diğer İslami ilimlere temel oluşturmak kelam ilminin gayeleri arasındadır. Çünkü diğer ilimler, kelam ilminin oluşturduğu temel üzerinden yorumlar yapabilirler. Bütün ilimlerin temelini inanç esasları oluşturur. İnanç esasları da kelam ilminin konusudur.

Niyet ve itikat, mümin olmanın en önemli vasıflarındandır. Bu bakımdan niyetin temiz ve sağlam olması ve itikadın düzgün ve güçlü olması önem arz etmektedir. Çünkü sıradan bir amelin ibadete, en değerli ibadetin sıradan bir eyleme dönüşmesinin iki ölçütü vardır. Bunlardan biri niyet diğeri ise itikattır. İnsanın amellerini belirlemede temel etmen olan niyet ve itikadın düzgün ve sağlam olması kelamın asıl gayeleri arasındadır.

Kelamın en mühim amaçlarından biri belki de en önemlisi de insana ve toplumlara bu dünyada var oluş amacına uygun, mutlu ve müreffeh bir hayat yaşatmaktır. Bunun neticesinde de ebedi mutluluğun ve sonsuz saadetin adresi olan cennete ulaştırmaktır. Bu bakımdan bana acıma duygusu ile bakan dostlarıma sözüm şudur ki, Kelam ilmi ile ilgilenenlere acımayın. Çünkü acınacak bir durum yoktur.