Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık Soruları 40

1:)Kadınların erkeklerle aynı safta namaz kılmasının hükmü nedir?

Cevap:) İster cuma, ister bayram, ister cenaze namazı,isterse başka bir namaz olsun, kadınlar erkeklerlebirlikte namaz kıldıkları takdirde, erkeklerden ayrı,uygun bir yerde namaza durmaları gerekir. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s) namaz saflarını önce erkekler, sonra erkek çocuklar, en arkada da kadınlar olmak üzere düzenlemiş; "Namazda erkek saflarınınen faziletlisi en önde olanı, fazileti en az olanı ise enarkada bulunanıdır. Kadın saflarının en faziletlisi iseen arkada kalanı, en az faziletlisi ise en önde olanıdır."(Müslim, “Salat” , 132; Ebu Dâvud, “Salat”, 97. Tirmizi, “Mevakıt”, 52; Nesai, “İmame”, 32; İbn Mace, “İkame”,52) buyurmuştur. Bu şekildeki uygulama, kadınların ikinci sınıf konuma indirgenmesi anlamına olmayıp, herkesin anlayabileceği tabiî, fıtrî birtakım sebepler yüzünden, hem kadınların hem de erkek cemaatin daha fazla huşu ve sükûn içerisinde namaz kılabilmeleri içindir.


2:) Mesleği gereği sürekli olarak yolcu olan kişi namaz ve oruç ibadetlerini nasıl yerine getirebilir? 

Cevap:) İslâm  dini  Ramazan  ayında  oruç  tutamayan hasta ve yolcuların sonradan kaza etmelerini emreder. Mazeret devam ettiği sürece ruhsat da devam eder. Sürekli mazereti bulunan kişiler, mazeretleri ortadan kalkınca, zamanında tutamıkı Ramazan oruçlarını kaza ederler. Kur'anı Kerim'de; "… Kim de hasta veya yolcu olursa, (oruç) tutmadığı  günler  sayılınca  başka  günlerde  tutsun." buyurulmaktadır.  (Bakara, 185) Namaz yolculuk sebebiyle kazaya bırakılamaz. Ancak  seferi  sayıldığı  sürece  dört  rek'atlı  farz  namazlar iki rek'at olarak kılınır. Devamlı olarak uzun yola giden kaptan ve sürücülerin durumu da aynıdır.

3:) Astım hastalarının  ağızlarına  püskürttükleri sprey orucu bozar mı? 

Cevap:) Sprey  kullanmak  zorunda  olan  astımı  hasta, Ramazan orucunu tutmayıp, tutamağı günler sayıınca  fidye  verebilir.İleride  sağlığına  kavuşursa, fidye   vermiş   olsa   da,   tutamadığı   orucunu   kaza eder. Ancak  böyle bir kişi oruç tutmak isterse, kullanmak zorunda kaldığı sprey orucunu bozmaz


4:) Nisap  ne demektir? Miktarı ne kadardır? 

Cevap:) Nisap, zekât, sadaka-i fıtır ve kurban gibi ibadetler için konulan bir zenginlik ölçüsüdür. Nisap, asgarî zenginlik ölçüsü şeklinde de tanımlanabilir. Borcundan ve aslî ihtiyaçlarından fazla olarak bu kadar mala sahip olan kişi dinen zengin sayılır. Böyle bir kişi, zekât veya sadaka alamayacağı gibi; sadaka-i fıtır vermek ve kurban kesmekle de yükümlü olur. Fazla olan bu malın nâmi olması ve üstünden bir yıl geçmesi halinde zekatının verilmesi gerekir. Zenginliğin asgari sııı olan "nisap" Hz. Peygamber tarafından belirlenmiştir. Bu asgarî sınırlar, o dönem İslâm toplumunun ortalama hayat standardıdıı ve zenginlik ölçüsünü göstermektedir. Hadislerde belirlenen nisap miktarları şöyle sıralanabilir; 80,18 gr. altın veya bunun tutarında para veya ticaret mı; 40 koyun veya keçi, 30 sığır, 5 deve. Nisap miktarının belirlenmesinde  kullanılan  bu  malların,  o  dönemin en yaygın zenginlik aracı olduğu açıktır. Nisanın bu mallar  üzerinden  belirlenmesi, sosyal  ve  ekonomik şartların fazla değişmeği ileriki dönemlerde de aynen korunmuştur.


5:)Bir zengin vadeli alacağına dair bir senedi fakire zekât olarak verebilir mi? 

Cevap:) Zekât gıda ve giyim eşyaları gibi aynî olarak, para, döviz, altın gibi nakdî olarak da verilebilir. Senet ise; bir hakkın, bir malın, ödünç bir paranın kime ait olduğunu  belirten,  iki  veya  daha  fazla  kişi  arasında tanzim edilmiş bir belgedir. Dolayısıyla üzerinde yazıı miktardaki parayı temsil etmektedir. Bu nedenle, zekât mükellefi olan bir zengin, vadesinde ödeneceğini kesin olarak bildiği senedi, zekâtına mahsuben fakire ciro edebilir.

6:) Taksitli olarak zekât verilebilir mi? 

Cevap:) Asıl  olan  kişinin  üzerine  terettüp  eden  zekâtı ödemesidir. Bu itibarla, zekât bir defada ödenebileceği gibi, taksitle de ödenebilir.

7:)Zekât vermenin belirli bir zamanı var mıdır?

Cevap:) Zekât  vermenin  belli  bir  zamanı  olmayıp,  farz olduğu andan itibaren verilmesi gerekir. Bunun için belli bir ayı veya Ramazanı beklemeye gerek yoktur. Ancak, zekât vermekle yükümlü olanların, yükümlü oldukları andan itibaren en ısa zamanda zekâtlarını vermeleri uygun olur.

8:)Ticaret malının zekâtı neye göre hesaplanır? 

Cevap:) Zekât,  ileride  elde  edilmesi  muhtemel  kârdan değil, mevcut sermayeden ödenmesi gereken mali bir ibadettir. Bu itibarla, ticaret malının zekâtı verilirken, kârsız olarak zekâtının verildiği tarihteki değeri esas alınmasıdır.

9:)Alacakların zekâtı nasıl verilir? 

Cevap:) Geri  ödeneceği  kesin  olan  alacakların,  her  yıl alacaklı  tarafından  zekâtlarının  ödenmesi  gerekir. Alacak  tahsil  edilmeden  önce  zekâtı  verilmemişse, tahsil edildikten sonra, geçmiş yıllara ait zekâtlar da ödenmelidir. İnkâr edilen veya geri alınma ihtimali olmayan alacakların her yıl zekâtının verilmesi gerekmez. Şayet böyle bir alacak daha sonra ödenirse, alacaklı bu tarihten itibaren zekât mükellefi olur; geçmiş yıllar için zekat ödemez.

10:) Ziynet eşyasına zekât verilir mi? 

Cevap:) Altın ve gümüş dışındaki ziynet eşyaları zekâta tabi değildir. Altın ve gümüşten yapılış ziynet eşyaları ise, zekât için gerekli diğer şartları da taşıdığı takdirde zekâta tabidir. Bu itibarla altından yaıış zîynet eşyaları, 80.18 gr. veya daha fazla ve üzerinden bir yıl geçmiş ise zekâta tabîdir.

11:) Emlâkçılar, mülkiyetindeki dairelerin zekâtını vermekle yükümlü müdür? 

Cevap:) Emlâkçıların ticari amaçlı olarak alınıp satılan daireler zekâta tabidir. Buna göre, büro, ikamet gibi kullanım amaçlı olmayıp alıp satmak için emlâkçıların  ellerinde  bulunan  dairelerin,  borçları  çıktıktan sonra değeri nisap miktarına ulaşış ve üzerinden bir yıl geçmiş ise kırkta bir oranında zekâtının verilmesi gerekir.

12:) Şirket ortakları nasıl zekât verirler? 

Cevap:) Fiilî  olarak  bir  şirketin  ortağı  olan  kişi,  şirketin büro, alet vb. duran varlıkları dışındaki dönen varlı- ğından kendi hissesine düşen miktarın, nisaba ulaşması ve üzerinden bir yıl geçmesi halinde zekâtını vermesi gerekir. Sanayi sektöründe faaliyet gösteren  şirketlerin; duran varlıkları (üretim aletleri, makine vb.) zekâttan muaf; borçlar, malzeme, işçilik, üretim, pazarlama, yönetim, finansman vb. giderlerin maliyet hesapları  yapılıp  çıkarıldıktan  sonra  dönen  varlıkları(yarı mamul ve üretilmiş mallar, hammaddeler, nakit para, çek vs.) ise net kâr ile birlikte % 2,5 oranında zekâta tabidir.