Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık Soruları 5
"Zekat ve Ticaret Ahlakı"

KAYNAK: T.D.V.İslam ilmihali; Ankara 2010; s.422-509.

S.1-Zekât ne zaman, nerede farz kılındı? 
Cevap.1: Hicretin 2.yılında, Medine de farz kılındı.(ilmihal 1.cilt. Sf:422)

S.2-Zekâtın kelime anlamı nedir?
Cevap.2: Artma, çoğalma, arıtma ve berekettir. .(ilmihal 1.cilt. Sf:422)

S.3-Zekât kimlere farzdır?
Cevap.3: Müslüman, hür, akıllı, baliğ, tabii ihtiyaçlarından fazla artıcı vasıftaki mala tam bir mülkiyetle malik olan ve bu malik oluşunun üzerinden bir senesi geçen kimselere farzdır. Fakihlerin çoğunluğuna göre akıl hastalarının ve çocuğun malları zekâta tabidir. .(ilmihal 1.cilt. Sf:426)

S.4-Nisab nedir?
Cevap.4: zenginliğin ölçüsü sayılan miktara ve alt sınıra denir. Dinimizin koyduğu bir ölçüdür. Borcundan ve asıl ihtiyaçlarından başka bu kadar malı veya parası olan kimse dinen zengin sayılır. (ilmihal 1.cilt. Sf:426)

S.5-Hangi mallar zekâta tabidir? 
Cevap.5: Beş sınıf mal zekâta tabidir. Para(altın, gümüş vb),ticaret malları, toprak ürünleri, hayvanlar, define ve madenler. (ilmihal 1.cilt. Sf:438)

S.6-Nisap miktarları ne kadardır?
Cevap.6: Gümüşte 200 dirhem, altında 20 miskal, hayvanlarda 5 deve,30 sığır, 40 koyun, toprak ürünlerinde 5 vesk (buğdayda 653 kg) (ilmihal 1.cilt. Sf:440)

S.7-Havelanü’l-havl ne demektir?
Cevap.7: Zekâta tabi mallarda aranan şartlardan biridir. O malın üzerinden bir kameri yılın geçmiş olması şartıdır.  Para, ticaret malları ve hayvanlarda bu şart aranır. Toprak mahsulleri, maden ve definelerde aranmaz.

S.8- Zekâtın kimlere verileceği hangi ayette bildirilir?
Cevap.8: Tevbe suresi 60. Ayetinde ayrı ayrı sayılmıştır. (ilmihal 1.cilt. Sf:476)

S.9- Zekâtın sarf yerleri nelerdir?
Cevap.9: Fakirler ve miskinler, amiller, müellefe-i kulub, rikaab, borçlular, fi sebilillah, ibnüssebil (ilmihal 1.cilt. Sf:477)

S.10- Zekâtın sekizinci sarf yeri olan ibnüssebil tabiri ne demektir?
Cevap.10: Yolcu, yola çıkmış, memleketinde malı olmakla birlikte bulunduğu yerde malı parası olmayan muhtaç duruma düşen kişidir. (ilmihal 1.cilt. Sf:487)

S.11- Hanefi’lere göre zekât alabilen fakir ve miskinler kimdir?
Cevap.11: Hiç malı olmayan yoksul kişiler, zaruri ihtiyaçları dışında nisap miktarının altında malı olan kişiler(ilmihal 1.cilt. Sf:477)

S.12-Zekât kimlere verilmez?
Cevap.12: 1-Ana, baba, eş ve çocuklar
2-Müslüman olmayanlar
3-Zenginler
4-Hz. Peygamberin yakınları(ilmihal 1.cilt. Sf:491)

S.13- Fıtır sadakasının dini bir terim olarak tarifi nedir?
Cevap.13: Ramazan bayramına kavuşan ve temel ihtiyaçlarının dışında belli bir miktar mala sahip olan Müslümanların kendileri ve velayetleri altındaki kişiler için yerine getirmekle yükümlü oldukları mali bir ibadettir. (ilmihal 1.cilt. Sf:501)

S.14- Fıtır sadakası ne zaman farz kılındı?
Cevap.14: Hicri 2.yılın Şaban ayında zekâttan önce farz kılınmıştır. (ilmihal 1.cilt. Sf:501)

S.15- Fıtır sadakasının yükümlülük şartları nedir?
Cevap.15: Müslüman olmak, mal varlığı olmak (nisap miktarı mala sahip olmak), velayeti altında bulunan küçüklerin, akıl hastalarının fitresini vermek, vakit (Ramazan bayramının 1.günü fecrin doğuşu) (ilmihal 1.cilt. Sf:503

S.16- Fıtır sadakasını vakti ne zamandır?
Cevap.16: Hanefilerde fıtır sadakası Ramazan bayramını 1. Günü fecrin doğuşu ile (tan yeri ağarınca) vacip olur. (ilmihal 1.cilt. Sf:505)

S.17- Fıtır sadakası hangi cins yiyecek maddelerinden verilir?
Cevap.17: Buğday, arpa, kuru üzüm, hurma. Bu gıda maddelerinin kendisi verilebileceği gibi para olarak değerleri de verilir. (ilmihal 1.cilt. Sf:506)

S.18-Havaici asliye nedir?
Cevap.18: Bir insanın ve bakmakla yükümlü olduğu kimselerin muhtaç olduğu temel ihtiyaç maddelerine denir. (ilmihal 1.cilt.sf.431)

S.19-Zekât verilecek yedinci grup fi sebilillah kime denir?
Cevap.19: Allah yolunda demek olan bu tabir Allah rızasına uygun her türlü hayırlı işte çalışan, İslam’ı yüceltmek uğruna bilfiil cihada bulunan(ilmihal 1.cilt. Sf:487)

S.20- Zekâtın sekizinci sarf yeri olan ibnüssebil tabiri ne demektir?
Cevap.20: Yolcu, yola çıkmış, memleketinde malı olmakla birlikte bulunduğu yerde malı parası olmayan muhtaç duruma düşen kişidir. (ilmihal 1.cilt. Sf:487)

S.21- Hanefi’lere göre zekât borçları aynen mi yoksa kıymeti mi verilir?
Cevap.21: Zekât borçları o malların kendilerinden verilebileceği gibi kıymetleri de verilebilir. (ilmihal 1.cilt. Sf:472)

S.22-Koyunların zekât nispetleri ve zekât miktarı ne kadar?
Cevap.22: 1’den 39’a kadar zekâttan muaf
40’dan 120!ye kadar 1 koyun
121’den 200’e kadar 2 koyun
200’den 399’a kadar 3 koyun
400’den 500’e kadar 4 koyun(ilmihal 1.cilt. Sf:454)

S.23-Zekâtta mal ile ilgili şartlar nelerdir?
Cevap.23: 1- Tam mülkiyet
2- Nema (malın sahibine gelir, kar, fayda temin etmesi)
3- İhtiyaç fazlası olma
4- Nisap
5- Yıllanma
6- Borç karşılığı olmama(ilmihal 1.cilt. Sf:428)

S.24-Zekâtın geçerlilik şartları nelerdir?
Cevap.24: niyet ve temlik.(ilmihal 1.cilt. Sf:436)

S.25- Toprak ürünlerinde zekât nispeti ne kadardır?
Cevap.25:  Toprak emek sarf edilmeden yağmur, nehir, dere ve bunların kanalları ile sulanıyorsa mahsulün 1/10 u, kova, dolap, motor veya ücretle alınan su ile sulanıyorsa 1/20 si verilir. (ilmihal 1.cilt. Sf:444)