Kur'an-ı Kerim'de üzerinde en çok durulan konulardan birisi, peygamberlik (nübüvvet) müessesesidir. Birçok ayette nübüvvetin "hak" olduğu ve genel anlamıyla tevhid dini olan İslam'ın vazgeçilmez/reddedilemez unsuru olduğu vurgulanmaktadır (Ör.: Nisa, 4/136). Nübüvvetle alakalı ayetlere Kur'an bütünlüğü içerisinde bakıldığında en fazla dikkat çeken hususlardan birisinin, "peygamberlerin örnekliği" (Ahzab, 33/21) olduğu görülmektedir.

Örnek insan, durum ve niteliği benimsenmeye değer kimse veya şey, model, paradigma anlamlarına gelir (TDK). Peygamberlerin örnekliği ise, insanoğlunu İslam'ın amaçladığı ideale ulaştıracak müşahhas numuneler oluşlarının ifadesidir. Onlar, ilahî mesajın elçileri olmaları yanında, insanlık için örnek ve rehber kişilerdir. Bu özellikleri, gönderiliş gayelerinin gerçekleşmesinde ve dinî hayatın şekillenmesinde büyük bir etkiye sahiptir. (Çünkü örneksiz yol bulamamak, insanî bir nâkısadır.) Bir peygamberi örnek almak, dinî hayatı, onun hayatını ölçü kabul ederek şekillendirmeyi gerektirir. Örnek olanı ölçü kabul etmek, ona uymak ve onun yolunu (sünnetini) takip etmek demektir.

Hz. Peygamber (sav) de Kur'an'da, örnek olan elçilerin sonuncusu olarak takdim edilmiştir. O'nun örnek oluşunu ve ona uymanın gerekliliğini anlatan ayetlerden bazılarının meali şöyledir:

"Andolsun, Allah’ın Resûlünde sizin için; Allah’a ve ahiret gününe kavuşmayı uman, Allah’ı çok zikreden kimseler için güzel bir örnek vardır." (Ahzab, 33/21)

“Allah ve Rasûlü bir işe hüküm verdiği zaman, inanmış bir kadın ve erkeğe, o işi kendi isteklerine göre seçme hakkı yoktur. Her kim Allah ve Rasûlune karşı gelirse, apaçık bir sapıklığa düşmüş olur.” (Ahzab, 33/36)

“De ki: Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyunuz ki, Allah da sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın!” (Al-i İmran, 3/31)

“Kim Rasûle itaat ederse Allah’a itaat etmiş olur. Yüz çevirene gelince, seni onların başına bekçi göndermedik” (Nisa, 4/80)

“De ki: Allah’a ve Rasûlune itaat edin! Eğer yüz çevirirlerse bilsinler ki Allah kafirleri sevmez.” (Al-i imran, 3/32)

“Hayır! Rabbine and olsun ki, aralarında çıkan anlaşmazlık hususunda seni hakem yapıp sonra da verdiğin hükmü içlerinde hiçbir sıkıntı duymayacak şekilde tam manasıyla kabullenmedikçe iman etmiş olmazlar.” (Nisa, 4/65)

Hiç şüphesiz Hz. Peygambere uymak, onun getirdiği inanç, ibadet, muamelat ve ahlak ilkelerini benimsemekle gerçeklik kazanır. Bu ilkeler dairesinde bir hayat yaşayabilmek de sünnet-i nebevîyi bilmek ve anlamayı gerektirir.

Peki sünnet-i nebevîyi nereden öğreneceğiz ve nasıl anlayacağız?

Asr-ı saadette ashab-ı kiram, bizzat Hz. Peygamberi görüp örnek alarak ona uyma bahtiyarlığına sahipti. Fakat aradan geçen yüzyıllar, o örneğe uymanın imkanını zorlaştırdığı gibi yöntemini de değiştirdi.

Hz. Peygamberin bugün bedenen aramızda olmaması, örnekliği bakımından bizim için bir dezavantaj sayılabilir fakat risaletiyle (sünnetiyle) kıyamete kadar aramızda olacağı da yine Kur'an-ı Kerim ile sabittir. Son ilahî mesajda onun örnekliğini ortaya koyan ve ona uymayı emreden ayetler bu hususu tescillemektedir. Şu var ki; o günki görerek örnek alma kolaylığına karşın, bugün duyarak ve okuyarak anlama zorluğu daha fazla gayret gerektirmektedir.

Bugün onun sünnetini bilmek ve anlamak, şu iki kaynağı gereği gibi anlamakla imkân bulur: Kur'an-ı Kerim ve Hadis-i Şerifler.

"Sünnet" denildiğinde ilk olarak akla hadis-i şerifler (hadis kitapları) gelse de Hz. Peygamber'i tanımanın en kat'î bilgisi Kur'an'dadır. Çünkü Kur'an'ın her bir cümlesi, bir sıhhat tasnifine ihtiyaç bırakmayacak katiyyeti haizdir. 

Sünnet, yoldur. Hayat biçimidir. Hz. Peygamberin yolunu (sünnetini) tayin eden Kur'an-ı Kerim'di. Kur'an-ı Kerim'de yasaklanan ne varsa Hz. Peygamber ondan uzaktı. Emredilen ne varsa onun ilk uygulayıcısıydı. Kur'an'da ifadesini bulan ahlâkî her bir değerin müşahhas hali ve insanî her bir erdemin fiilî mümesiliydi. Daha net bir ifadeyle o, yaşayan bir Kur'an'dı. Dolayısıyla Kur'an'ı anlamak, Hz. Peygamberin sünnetini (yolunu) anlamak olacaktır.

Bu sebeple, siyer-i nebî üzerine yazılan eserlerin ve siyer anlatımlarının, Kur'an-ı Kerim'den müstağni kalması düşünülemez. Zira hadis-i şerifler, Hz. Peygamberin sünnetinin tek kaynağı değildir. Bilakis hadis-i şeriflerin de tasdik mercii bizzat Kur'an-ı Kerim'dir. O halde, muteber hadis kitapları yanında sünnet-i nebevî'nin birinci ve en güçlü kaynağı, Kur'an-ı Kerim'dir diyebiliriz. Çünkü hadis-i şeriflerin tedvininin, büyük ölçüde nübüvvet sonrası dönemde gerçekleşmesine karşın Kur'an vahyi (vahy-i metlûv), nüzul döneminde kaydedilmiştir. Yine vahyî ifadeyle Kur'an-ı Kerim, ilahî himaye altında kıyamete kadar varlığını sürdürecektir. "Şüphesiz o Zikr’i (Kur’an’ı) biz indirdik biz! Onun koruyucusu da elbette biziz (Hicr, 15/9). Hadis-i şeriflerin ilk dönem sözlü olarak nakledilmiş olmaları, onların sünnet-i nebevînin kaynağı olmaları bakımından değerlerini düşürmez. Fakat sünnete delil olmaları, bizzat ilahî muhafazada bulunan Kur'an'a arz edilmelerini gerektirir.

Bu itibarla, nübüvveti doğru anlayabilmek için Kur'an dışındaki kaynaklar (hadis, siyer ve megazi kitapları) bile Kur'an perspektifinden değerlendirilmelidir.