Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık Soruları 37

1:)Kurban ne demektir? 

Cevap:Kurban; Allah’a yaklaşmak ve O’nun rızasına ermek  niyetiyle  kesilen  hayvan  demektir.  Akıllı,  hür, mukim ve dini ölçülere göre zengin sayılan mümin, kurban  kesmekle  hem  Cenab-ı  Hakka  yaklaşır  hem de  fakirlik  sebebiyle  kurban  kesemeyenlere  yardım etmek suretiyle onlarla arasında bir sevgi bağı kurar.

2:)Kurban kesmek yerine sadaka vermekle, bu ibadet yerine getirilmiş olur mu? 

Mezheplerin çoğuna göre kurban kesmenin hükmü sünnettir. Hanefi fıkhında tercih edilen görüş ise, vacip  olduğudur.  Ancak  bir  ibadetin  farz  olmayışı, onu ibadet olmaktan çıkarmayacağı gibi,şeklinin de değiştirilmesini  gerektirmez.  İbadetlerin; şekil,  şart ve rükünleri olduğu gibi; hikmetleri, amaçları ve teşri gerekçeleri de vardır. İbadetlerdeki bu özelliklerin birbirinden ayrı düşünülmesi mümkün değildir. Fıkhî hükmü ister vacip, ister sünnet olsun; kurban ibadeti ancak kurban olacak hayvanın usûlüne uygun olarak kesilmesiyle yerine getirilebilir. Bedelini infak etmek suretiyle, kurban ibadeti yerine getirilmiş olmaz. Allâh Teâlâ’nın rızasını kazanmak niyetiyle, karşılıksız olarak fakir ve muhtaçlara yardım etmek, iyilik ve ihsanda bulunmak da Müslüman’ın önemli vazifelerinden biridir.  Zaruret derecesinde muhtaç kimseye yardım etmek, dinimizde farz kabul edilmiştir. Ancak, bu iki ibadetin birbirinin alternatifi olarak sunulabileceği anlamına gelmez.

3:)Kurbanın dinî dayanağı nedir? 

Kurbanın meşru bir ibadet olduğuna dair Kur’an- ı  Kerim’de  deliller  bulunmaktadır.  Saffat  Suresinde (37/107); Hz.İbrahim’in oğlu Hz. İsmail’in yerine bir kurbanın, Allah tarafından kendilerine fidye (kurban) olarak  verildiği  açıkça  bildirilmektedir. Ayrıca Kur’an’da kurban ibadeti ile ilgili ba şka ayetler mevcuttur. (bk. Hacc, 22/28, 34, 36, 37) Hz. Peygamber (a.s.) de, kurbanı bir ibadet olarak kabul etmiş ve bizzat kendisi de kurban kesmiştir. Hz. Peygamber'in (a.s.), yedi deveyi kurban olarak kestiği, Medine'de ise boynuzlu ve alacalı iki koyun kurban ettiği rivayet edilmektedir.  (Buhârî, Hacc, 117,  119;  Müslim,  Edâhî,  17)  Ayrıca  Hz.  Peygamber (a.s.), Kurban Bayramında, Allah katında en sevimli ibadetin kurban kesmek olduğunu, kurbanın kesilir kesilmez Allah katında makbul olacağını ve kurban edilen  hayvanın  boynuzu,  tırnağı  da  dahil  olmak üzere her  şeyinin kişinin hayır hanesine yazılacağını ifade etmiş; bu ibadetin Allah rızası için yapılmasını tavsiye etmiştir. (Tirmizî, Edâhî, 1; İbn Mâce, Edâhî, 3)

4:)Kimler kurban keser?

Cevap:Kurban kesmek, akıllı, buluğ çağına ermiş, dinen zengin sayılacak kadar mal varlığına sahip ve misafir olmayan Müslüman’ın yerine getireceği mâlî bir ibadettir. Temel ihtiyaçlarından ve borcundan başka 20 miskal (80.18 gr.) altın veya bunun değerinde paraveya eşyaya sahip olan kişi dinen zengindir; dolayısıyla Allah'ın kendisine bah şetmiş olduğu nimetlere şükran ifadesi ve Allah yolunda fedâkârlığın ni şanesi olarak kurban kesmelidir.

5:) Ailede zengin olan karı-kocadan her birinin kurban kesmesi gerekir mi?

Cevap:İbadetlerde sorumluluk ve bu sorumluluğun bir neticesi olan ceza ve mükâfat da bireyseldir. Bu nedenle,  dinen  zengin  olan  karı-kocadan  her  birinin ayrı ayrı kurban kesmesi uygun olur.

6:)  Yolcunun kurban kesmesi gerekir mi? 

Cevap:Yolcu kurban kesmekle mükellef değildir. Ancak kesmesi halinde sevabını kazanır. Sefer halinde iken kurban kesenler; bayram günleri içinde memleketlerine  dönerlerse,  yeniden  kurban  kesmeleri  gerekmez. Sefer halinde iken kurban kesmeyip de bayram günlerinde memleketlerine dönenlerin, kurban kesmeleri uygun olur.

7:  Kurban ne zaman kesilir? 

Cevap:Kurban  (udhiye),  eyyâm-ı  nahr  (kurban  kesme günleri) denilen, Zilhicce ayının onuncu, on birinci ve  on  ikinci;  Kurban  Bayramının  bir,  iki  ve  üçüncü günleri  kesilir.  Kurban  kesim  vakti,  bayram  namazı kılınan  yerlerde  bayram  namazı  kılındıktan  sonra; bayram namazı kılınmayan yerlerde ise ikinci fecrin doğuşundan, sabah namazı vaktinin   girmesinden sonra başlar; Zilhiccenin on ikinci, Kurban Bayramının 3. günü güneş batıncaya kadar devam eder.  Bu geçen süre içinde gece ve gündüz kurban kesilebilir. Ancak geceleri kesmek mekruhtur. Kurban Bayramının birinci günü kesmek daha faziletlidir.

8: Kurban Bayramı günlerinde kesilmeyen kurban ne yapılır? 

Cevap: Maddi  imkana   sahip  oldukları  halde,   Kurban Bayramı   günlerinde   kurban   kesemeyenler, daha sonra bunun sevabına nâil olmak için bedelini fakirlere sadaka olarak verebilirler.

9:Hangi  hayvanlar  kurban  olarak  kesilir? 

Cevap: Bu hayvanlar hangi nitelikleri taşımalıdır? Kurban;  koyun,  keçi,  sığır,  manda  ve  deveden olur. Bunların dı şındaki hayvanlar kurban olarak kesilemezler. Kurban olabilmesi için, kurbanlık hayvanın  süt  dişlerini  değiştirmiş  olması  gerekir.  Bu  da, deve 5; sığır ve manda 2; koyun ve keçi 1 ya şını doldurunca gerçekleşir. Kurbanlık hayvan bu yaşını doldurduğu halde dişini değiştirmemişse, yine de kurban edilebilir. Bu hayvanlar arasından sadece 6 ayını   tamamlayan   koyun,   bir   yaşını   doldurmuş   gibi gösterişli olması halinde kurban edilebilir. Kurban edilecek hayvanın, sağlıklı, azaları tam ve besili olması, hem ibadet açısından, hem de sağlık bakımından  önem  arz  eder.  Bu  nedenle,  kötürüm derecesinde hasta, zayıf ve düşkün, bir veya iki gözü kör, boynuzları kırık, dili, kuyruğu, kulakları ve memesi kesik, dişlerinin tamamı veya çoğu dökük hayvanlardan kurban olmaz. Ancak, hayvanın doğuştan boynuzsuz olması,şaşı, topal, hafif hasta, bir kulağı delik veya yırtılmış olması, kurban edilmesine mani teşkil etmez.

10:) Kulağı delinmiş hayvan kurban olur mu?

Cevap: Hadis-i şerişerde hayvanların kurban edilmesine engel teşkil eden kusurlar; belirgin körlük, hastalık, topallık ve iliği yok denecek kadar zayışık olarak belirlenmiştir. (bk. Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 6) Bunların dışındaki kusurlar ise, müctehitler tarafından, kendi dönemlerindeki hayvanların değerini düşüren kusurlar esas alınarak tespit edilmiştir.Günümüzde, yaşayan hayvanların sayısını tespit etmek, ülkemize girip çıkan hayvanları kontrol altına almak  ve  sağlıklı  olduklarına  işaret  etmek  amacıyla marka takmak için hayvanların kulaklarının delinmesi bir kusur değil, hayvanın sağlıklı olduğunun göstergesidir. Bu itibarla kulakları delinen  hayvanın kurban edilmesinde sakınca yoktur. Kaldı ki, fakihlerinçoğunluğu  kulağın  delinmesini  kusur  kabul  etmemişlerdir.

11:) Kurbanlık hayvanlardan hangileri ortak olarak kesilebilir? 

Cevap: Koyun  veya  keçinin  bir  kişi  tarafından;   sığır, manda  ve  devenin  ise,  yedi  kişiye  kadar  ortaklaşa kurban olarak kesilebileceği Hz. Peygamber'in hadisleri ve uygulamalarla sabittir. (Ebû Dâvûd, Dahâyâ, 7- 8)

12:) Kurban bayıltılarak kesilebilir mi? 

Aslolan   kurbanlık  hayvanı  bayıltmadan,  eziyet etmeksizin kesmektir. Ancak yıkılması ve kesilmesin- de  zorluk  bulunması  ve  bu  sebeble  eziyet  çekecek olması halinde hayvanın bayıltılması, kurban olarak kesilmesine engel değildir. İhtiyaç halinde, canlı olarak kesmek kaydıyla, kurbanlık hayvanın uygun tekniklerle   bayıltılmasında   bir   sakınca   yoktur.   Ancak hayvan henüz kesilmeden,  şok etkisiyle ölürse, kurban olmayacağı gibi, eti de yenmez.

13:)Vekalet yoluyla kurban kesilebilir mi?

Cevap: Kurbanı, kişinin kendisi kesebileceği gibi, vekalet yoluyla başkasına da kestirebilir. Zira kurban mal ile yapılan bir ibadettir; mal ile yapılan ibadetlerde ise vekalet caizdir. Vekalet yoluyla kurban kestiren kişi, kendi bulunduğu yerde birisine vekalet verebileceği gibi, başka bir yerdeki kişi veya kuruma da vekalet verebilir. Vekalet,  sözlü veya yazılı olarak ya da telefon, internet, faks ve benzeri iletişim araçları ile verilebilir.

14:) Ölü kurbanı var mıdır? 

Cevap: Ölü kurbanı veya kabir kurbanı diye bir kurban çeşidi yoktur. Ancak, ölü adına veya sevabı ölüye ba- ğışlanmak  üzere  kurban  kesilebilir.  Vasiyeti  yoksa, ölen  kimseler  için  mirasçılarının  kurban  kesmeleri gerekmez. Ancak bir kimse, sevabını ölmü ş bulunan anne  veya  babasına  yahut  diğer  yakınlarına  bağışlanmak   üzere,   çeşitli   hayır   kurumlarına,   fakir   ve muhtaç kişilere bağışta bulunabileceği gibi, kurban da kesebilir. Ölenin kendisi için kurban kesilmesine dair vasiyeti yoksa, kesen kimse, bu kurban etini fakirlere yedirebileceği gibi, kendisi ve zenginler de yiyebilir. Vasiyet varsa, tamamen fakirlere yedirilmesi veya dağıtılması gerekir. Ölen  kimsenin  vasiyeti  olmaksızın,  sevabı  onun ruhuna bağışlanmak üzere kesilen kurbanın her hangi bir zamanda kesilmesi caiz ise de, Kurban Bayramı günlerinde kesilmesi daha faziletli ve daha sevaplıdır. Ölenin vasiyyeti gereğince kesilen kurban ise, ancak Kurban Bayramı günlerinde kesilir.

15:) Kurbanlık hayvan tartıyla alınabilir mi? 

Cevap: Kurbanlık  hayvan,  kilo  birim  fiyatı  belirlenmek suretiyle canlı olarak tartılıp alınabilir. Kurban edilmek üzere satın alınmak istenen hayvanın fiyatı, kesildikten sonra eti tartılarak da belirlenebilir. Ancak kilo fiyatının rayiç bedeli şeklinde belirsiz bırakılmayıp, kesin olarak belirlenmesi ve derisi, kellesi ve sakatatının satıcı da kalmak üzere akitten istisna edilmemesi gerekir.

16:) Taksitle kurban alınabilir mi ? 

Cevap: Kişi, mülkiyetinde  bulunan  ve  kurbanlık  vasfını taşıyan hayvanı, kurban olarak kesebilir. Bu itibarla ister peşin, ister taksitle olsun, satın aldığı hayvan kişinin mülkiyetine geçtiğinden, bu hayvanın kurban edilmesinde sakınca yoktur.

17:) Alınan kurbana, daha sonra başkaları ortak edilebilir mi? 

Cevap: Büyükba ş hayvanlar, bir kişiden yedi kişiye kadar ortak olarak kurban edilebilir. Böyle bir hayvan, yedi kişiye kadar ortak olarak satın alınabileceği gibi, alındıktan sonra veya elde bulunan büyükbaş hayvana, yedi kişiyi geçmemek kaydıyla başkaları da ortak edilebilir.