Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık Soruları 1
"Diyanet İlmihali 1. Cilt"

İslam İlmihali I. Cilt 1-100. Sayfalar Arası

Din Nedir?
Din  akıl sahibi insanları kendi tercihleriyle bizzat hayırlı olan şeylere götüren ilâhî bir kanundur.


Dinleri Nasıl Tasnif Edebiliriz?
Tanrı  kavramı ele alınarak yapılan tasnif

1.  Tek tanrılı  dinler  (ilâhî  dinler). 
2.  Düalist (iki  tanrılı) dinler  (Mecûsîlik).
3.  Çok tanrılı  dinler  (Eski  Yunan,  Roma ve  Mısır  dinleri  gibi).  
4.  Tanrı  konu- sunda açık  ve net  olmayanlar (Budizm, Şintoizm gibi).

Sosyolojik-tarihî açıdan yapılan din tasniflerinden birisi şu şekildedir

1.  Kurucusu olan  dinler  (Yahudilik, Hıristiyanlık, İslâm, Budizm gibi). 2. Geleneksel dinler  (kimin tebliğ  ettiği  belli olmayan dinler, ilkel  dinler, Eski  Yu- nan, Eski Mısır dini gibi).

Bir diğer  tasnif ise  şöyledir: 1.  İlkel  dinler. Bundan maksat, bazılarının dinî  gelişmenin ilk basamağı olarak düşündükleri animizm, natürizm, tote- mizm, fetişizm gibi aslında sadece bir kült  olarak dikkate alınabilecek naza- riyeler  değil,  ilkel  kabile  dinleridir (Nuer, Dinka, Ga dinleri  gibi). 2.  Millî din- ler.  Genellikle bir  kurucusundan söz  edilmeyen, sadece bir  millete  ait  olan geleneksel yapıdaki dinlerdir (Eski  Yunan, Mısır,  Roma dinleri  gibi). 3.  Dünya dinleri.  Hıristiyanlık ve İslâm  gibi.


•    Dinî literatürde, dini anlama ve yaşamada Allah'ın kitabını ve Hz. Muhammed’in sünnetini rehber edinen ve sahâbenin yolunu izleyen ümmet anlamında kullanılan terim aşağıdakilerden hangisidir? 
Cevap: Ehl-i sünnet

•    Dinî literatürde, akaid sahasında Hz. Peygamber’in ve ashabının sünnetini terkederek, onların izledikleri yoldan ayrılan, İslâm ümmetinin çoğunluğunu yani ana gövdesini oluşturan Ehl-i sünnet’e muhalefet eden mezhep ve gruplar anlamında kullanılmıştır.
Cevap: Ehl-i  bid‘at 



•    İlk dönem bilginlerini izleyerek âyet  ve  hadislerdeki ifadelerin zâhiri  ile yetinip bunları aynen kabul eden, teşbih ve  tecsîme düşmeyen (Allah'ı yara- tıklara benzetmeye  ve  cisim  gibi  düşünmeye  yeltenmeyen),  bunları başka bir anlama çekme  (te’vil)   yoluna gitmeyen  topluluk aşağıdakilerden hangisidir? 
Cevap: Selefiyye 



•    Allah'ın zâtî,  fiilî ve haberî sıfatlarının hepsini te’vilsiz, nasılsa öyle kabul  ettiği için Selefiyye'ye aşağıdakilerden hangi isim verilmiştir?
Cevap: Sıfâtiyye 


•    Aşağıdakilerden hangisini selefi âlimlerden sayabilriz?
Cevap: İmam   Şâfiî,  Mâlik,  Ahmed b.  Hanbel bir  kısım  görüşleri   itibariyle  Ebû  Hanîfe- Evzaî, Sevrî  gibi  müctehid  imamlar, Buhârî, Müslim, Ebû  Dâvûd, Dârimî,  İbn  Mende, İbn  Kuteybe ve  Beyhaky gibi  hadisçiler,   Taberî,   Hatîb  el-Bağdâdî, Tahâvî,  İbnü'l-Cevzî ve  İbn  Kudâme gibi bilginler  Selef düşüncesinin önde  gelen  isimleri  arasında sayılabilir.



•    Aşağıdakilerden hangisi Eş’ari ekolünün kurucusu Ebü’l-Hasan Ali b.  İsmâil  el-Eş‘arî'nin hocasıdır?
Cevap: Ebû   Ali  el-Cübbâî

•    Aşağıdakilerden hangisi en  meşhur Eş‘arî  kelâm bilginleri arasında sayılabilir? 
Cevap:  Bâkıllânî, İbn  Fûrek , Cüveynî, Gazzâlî, Şehristânî, Âmidî, Fahreddin er-Râzî, Kadî Beyzâvî, Teftâ- zânî ve Cürcânî sayılabilir.



•    Mu‘tezile'ye bir  karşı   tez  olarak doğan ekol aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: Eş‘arîlik



•    Akaid konusunda Ebû  Mansûr Muhammed b.  Muhammed b.  Mahmûd el-Mâtürîdî'nin görüşlerini benimseyenlerin  oluşturduğu  Ehl-i  sünnet mez- hebinin adı aşağıdakileren hangisidir?
Cevap: Maturidiyye


•    Aşağıdakilerden  hangisi Maturidi kelamcıdır?
Cevap: Hakim es-Semerkandî, Ebû  Seleme es-Semerkandî ,  Ebü'l-Yüsr Muhammed  el-Pezdevî, Ebü'l-Maîn (Muîn)  en-Nesefî,  Ömer   en-Nesefî, Ebü’l-Berekât Hâfızüddin en-Nesefî, Burhâneddin en-Nesefî, İbnü'l-Hümâm, Kadı  Celâleddinzâde Hızır  Bey, Beyâzîzâde Ahmed Efendi en meşhur Mâtürîdî kelâmcılarıdır.

•    Dinî tebliğ  olmasa da kişi  akılla  Allah'ı  bulabilir.  İyi  ve  kötü, güzel  ve  çirkin  akılla  bilinebilir. Görüşü aşağıdakilerden hangi kelam ekolünün görüşüdür?
Cevap: Mâtürîdiyye


•    Vâsıl  b.  Atâ ile  ona   uyanların oluşturduğu mezhep hangisidir?
Cevap: Mu‘tezile 


•    Aşağıdakilerden hangisi mutezile ekolü âlimlerindendir?
Cevap: Ebü'l-Hüzeyl el- Allâf,  Nazzâm, Câhiz, Bişr b. Mutemir, Cübbâî, Kadî  Abdülcebbâr ve  Ze- mahşerî 


•    Büyük günah işleyenin iman ile küfür arasında fısk mertebesinde olduğu (el-menzile beyne'l-menzile- teyn) görüşünü benimseyen ekol hangisidir? 
Cevap: Mutezile



•    İnsanın irade hürriyeti,  seçme imkânı ve fiil gücü bulunmadığını, insan fiillerinin gerçek fâilinin Allah olduğunu, kulun Allah tarafından önceden takdir edilmiş bulunan işleri yapmaya mecbur olduğunu savunan ekol hangisidir?
Cevap:Cebriyye 


•    İslâm  toplumunda anarşinin ilk  tohumlarını oluşturmuş düşünce hangisidir?
Cevap: Hâricîlik 


•    Hz. Ali’yi halifeliğe en lâyık kişi olarak gören ve onu ilk meşrû halife  kabul eden, vefatından sonra da  hilâfete Ali evlâdının getirilmesi gerektiğine inanan  topluluğun adı nedir? 
Cevap: Şia

Hanefî  mezhebi  Sünnî fıkıh   ekollerinin  kronolojik  sıra   itibariyle  ilki olup,  İmâm-ı Âzam   Ebû  Hanîfe'ye nisbet edildiği  için  bu  isimle  anılmıştır. İmâm-ı Âzam  Ebû  Hanîfe’nin asıl  adı  Nu‘mân b.  Sâbit'tir. 80  (699) yılında Kûfe'de   doğmuş, 150  (767)  yılında Ba?dat'ta vefat   etmiştir.  Aslen   Türk veya Fârisî  olduğu yönünde  görüşler vardır. Nu‘mân b.  Sâbit,  Hanefî  mez- hebi   muhitinde "İmâm-ı   Âzam"   (büyük  imam)  lakabı ile  anılır. 

Mâlikî mezhebi, fıkıh  ekollerinin kronolojik sıra  itibariyle ikincisi  olup, büyük hadis ve  fıkıh  bilgini  Mâlik  b.  Enes'e nisbet edildiği  için  bu  isimle anılmıştır. İmam  Mâlik  b.  Enes, 93  (712)  yılında Medine'de dünyaya geldi. 179 (795) yılında vefat  etti.

Şâfiî mezhebinin  kurucusu sayılan, Muhammed b.  İdrîs  eş-Şâfiî   150 (767)  yılında Gazze  şehrinde (Filistin) doğdu. Hicrî 198 yılında Mısır'a gitti ve 204 (820) yılında orada vefat  etti. Vefat ettiği  zaman elli dört yaşında  idi.  Mısır'da  kaldığı   dört   sene  içinde   tecrübeleri  ve  yeni   muhitin şartları ışığında eski  bilgilerini  yeniden etüt  etmeye başladı, bazı  görüşlerin- den  vazgeçti, yenilerini ortaya koydu. Böylece  onun rücû  ettiği  eski  görüş- leri  ile  yeni   görüşlerinden  oluşan  "mezheb-i kadîm"i   ve  "mezheb-i  cedîd"i teşekkül etmiş   oldu. 

Hanbelî mezhebinin  kurucusu sayılan, Ahmed   b.  Hanbel   hicrî  164 yı- lında  Bağdat'ta dünyaya geldi.

•    Kıyasa ve  re’y  ictihadına şiddetle karşı çıkıp  âyet  ve  hadislerin zâhirine tutunmanın tek  yol  olduğunu savunan ekol aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: Zahiriyye


•    Farklı hükümlerin bir araya getirilmesini ifade  eden fıkıh terimi aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: Telfik


•    Tevhid ve şehadet kelimelerinde özetlenmiş, İnanılacak  şeylere  kısaca  ve  toptan inanmak demek olan iman aşağıdakilerden hangi kavramla açıklanır?
Cevap : İcmâlî iman

•    Aşağıdakilerden hangisi “tafsili iman” ın tanımıdır?
Cevap : İnanılacak şeylerin her  birine,  açık  ve  geniş  şekilde,  ayrıntılı  olarak  inanmaya tafsîlî iman  denilir. 

•    Delillere  dayalı olmaksızın sadece çevrenin telkini  ile meydana gelen  ve âdeta  kişinin  İslâm   toplumunda  doğup  büyümüş  olmasının  tabii   sonucu olarak gözüken imana ne denir?
Cevap: Taklidi iman denir.



•    Delillere,   bilgiye, araştırma  ve  kavramaya dayalı imana ne denir?
Cevap: Tahkiki iman denir.


•    Allah'a, Hz.  Peygamber'e ve  O'nun haber verdiği  şeylere  yürekten inanıp, kabul  ve  tasdik  eden  kimseye ne denir?
Cevap: Mümin denir.


•    İslâm   dininin  temel   prensiplerine inanmayan,  Hz.  Peygamber'in  yüce Allah'tan getirdiği  kesin olan  ve  tevâtür yoluyla bize  kadar ulaşmış bulunan esaslardan (zarûrât-ı  dîniyye) bir  veya  birkaçını yahut  da  tamamını inkâr eden kimseye ne denir?
Cevap: Kafir denir.


•    Allah'ın birliğini,  Hz.  Muhammed'in peygamberliğini ve  onun, Allah'tan getirdiklerini  kabul   ettiklerini  söyleyerek,   müslümanlar   gibi   yaşadıkları halde, kalpten inanmayan  kimselere ne denir?
Cevap: Münafık

•    Hz.  Peygam- ber'i Allah'tan  getirdiği   şeylerde yalanlayıp,  onun  getirdiği kesinlikle sabit dinî esaslardan bir veya birkaçını inkâr etmeye ne denir?
Cevap: Küfür


•    Allah Teâlâ'nın tanrılığında, isim,  sıfat ve fiillerinde, eşi,  dengi ve ortağı bulunduğunu kabul etmeye ne denir?
Cevap: Şirk denir.

•    Müslüman olduğu bilinen bir kişiyi,  inkâr özelliği taşıyan inanç, söz veya davranışından ötürü kâfir saymaya ne denir?
Cevap: Tekfir 


•    Müslüman bir kimsenin İslam dininden dönmesine ne ad verilir?
Cevap: İrtidad


•    İslam dininden dönen kimseye ne ad verilir?
Cevap: Mürted denir.


•    Aşağıdakilerden hangisi Allahın “İsmi Azam” adıyla anılan isimlerindendir?
Cevap: Allah, Rahman, Rahim, El-Hayyu’l-Kayyum, Zü’l-Celali Ve’l-İkram


•    Allah'ın bütün isimleri  için kullanılan terim aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: Esmâ-İ Hüsnâ


•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın  “Allah vardır, varlığı zorunludur.” anlamına gelmektedir?
Cevap: Vücud


•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Ezeli olmak, başlangıcı olmamak” anlamına gelmektedir?
Cevap: Kıdem 


•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Varlığının sonu olmamak” anlamına gelmektedir?
Cevap: Beka


•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Sonradan olan şeylere benzememesi” anlamına gelmektedir?
Cevap: Muhalefetün li’l-havadis 

•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “  Bir ve tek olması” anlamına gelmektedir?
Cevap: Vahdaniyet



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Varlığı kendinden olmak” anlamına gelmektedir?
Cevap: Kıyam bi-nefsihi



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Diri ve canlı olması” anlamına gelmektedir? 
Cevap: Hayat



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Her şeyi bilmesi” anlamına gelmektedir?
Cevap: İlim



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Her şeyi işitmesi” anlamına gelmektedir?
Cevap: Semi’



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Her şeyi görmesi” anlamına gelmektedir?
Cevap: Basar


•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ İstediğini dilemesi” anlamına gelmektedir?
Cevap: İrade



•    Aşağıdakilerden hangisi Tekvini İrade’nin  tanımıdır?
Cevap: Allah’ın bir şeyi dilemesi ve dilediği bu şeyin hemen olması anlamına gelmektedir.



•    Aşağıdakilerden hangisi Teşrii İradenin tanımıdır?
Cevap: Allah’ın bir şeyi sevmesi ve ondan hoşnut olması, onu emretmesi” anlamına gelmektedir?



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Sonsuz güç ve kudret sahibi olması” anlamına gelmektedir?
Cevap: Kudret



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Söylemek, konuşmak” anlamına gelmektedir?
Cevap: Kelam



•    Aşağıdaki sıfatlardan hangisi Allah Teala’nın “ Yoktan var etmesi” anlamına gelmektedir?
Cevap: Tekvin




•    Aşağıdaklerden hangisi insanın sağında ve  solunda bulunan “Hafaza“ adıda verilen iki meleğin adıdır?
Cevap: Kiramen Katibin



•    Ölümden sonra kabirde sorgu ile görevli iki meleğin adı aşağıdakilerden hangisidir?
Cevap: Münker ve Nekir



•    Aşağıdakilerden hangisi arşı taşıyan meleklerin adıdır?
Cevap: Hamele-i Arş



•    Allah’ı tesbih ve anmakla görevli veAllah’a çok yakın olan melekler aşağıdakilerden hangileridir?
Cevap: Mukarrebun ve İlliyyun