Diyanet Yeterlilik Sınavına Hazırlık Soruları 2
"Diyanet İlmihali 1. Cilt"

Diyanet İlmihali 1. Cilt (200’den 300’e) KADAR OLAN SAYFALARIN SORU CEVAP ŞEKLİNDE ÖZETİ

S1- Abdesti bozan durumlardan üç tanesini yazınız. 
C1- a) İdrar ve dışkı yollarından idrar,dışkı, meni, mezi, kan  gibi bir necasetin, herhangi bir sıvının veya maddenin çıkması, yellenmek.
b)Ağız dolusu kusmak. Kusulan  şey ister yemek, ister safra veya kan olsun.
c) Namazda  yakında-daki şahısların duyabileceği şekilde sesli olarak gülmek.


S2- Mazeret sahibi kimlere denir.
C2- Devamlı burun kanaması , idrarı tutamama, devamlı kusma, yaranın devamlı kanaması, kadınların akıntısı gibi abdesti bozan ve kısmen süreklilik taşıyan bedeni rahatsızlığı olan kimselere özürlü mazaret sahibi denir.


S3-Özürlünün abdest süresi ne kadardır.
C3- Özürlü kimse vakit girdiğinde abdest alır. Abdesti bozan başka bir durum meydana gelmedikçe, o vaktin sonu-na kadar abdestli sayılır. Dilediği kadar farz, vacip,  sünnet,kaza namazı, Cuma ve bayram namazı kılabilir, Kabeyi ta-vaf edebilir ve mushafı tutabilir.


S4- Mestte aranan özelliklerden dört tanesini yazınız.
C4- 
a) Ayakları topuklarla birlikte örtecek.
b) İçine su geçirmeyecek.
c) Yere  konduğunda kendi kendine dik  durabilmeli.
d)  Mest ile yaklaşık altı kilometre yürünebilmeli.


S5- Mesti bozan durumlardan üç tanesini yazınız.
C5-
a)Abdesti bozan durumlar mest üzerine meshide bozar.
b) Üzerine meshedilen mestin ayaktan çıkması veya çı-karılması.
c) Mesh süresinin sona ermesi

S6- Hades-i asgar ve hades-i ekber nedir açıklayınız.
C6-Abdest almayı gerktiren hallere küçük kirlilik (hades-i asgar), guslü gerektiren hallere de büyük kirlilik (hades-i ekber) denir.


S7-Guslü gerektiren temel sebepler nelerdir.
C7- 
a) cünüplük,
b) hayız,
c) nifas.

S8-Hangi durumlarda gusletmek sünnettir.
C8- Cuma ve bayram namazları öncesinde,hac veya umre niyetiyle ihrama girerken ve  Arafat’ta vakfe için  guslet- mek sünnettir.


S9- Mezheplere göre guslün farzı kaç tanedir.
C9- Hanefi  mezhebine göre; ağza su almak, burna su çekmek ve bütün vücudu yıkamak. Hanbelilere göre; bunlara- ilaveten niyet. Şafilere göre; niyet ve bütün vücudu yıkamak. Malikilere göre; niyet, bütün vücudu yıkamak, vücudu o-valamak ve gusül işlemlerinin arasını açmamaktır.

S10- Hangi durumlarda teyemmüm yapılır.
C10- a) Abdest veya gusle yetecek miktarda suyun bulunmaması, b) Suyu kullanmayı engelleyen fiili bir  durumun veya suyu kullanmamak için dinen geçerli bir mazeretin/engelin bulunması.


S11-Teyemmümün farzı kaç tane ve nelerdir.
C11-Teyemmümün farzı ikidir: niyyet ve yüzü ve kolları sıvazlamak üzere, ellerle iki vuruş. Buna kısaca "iki darp bir niyyet" denir.


S12-Hayız halinin başlama ve bitiş yaşları ile en az ve en çok süresi kaç gündür.
C12- Hayız hali ortalama  11-13 yaşlarında başlar,  45-50 yaşlarında sona erer. Hanefi mezhebine göre hayızın en- az süresi 3,en uzun süresi 10 gündür.


S13- Hayızlı olan kadınların hangi ibadetleri yapamayacağını ve hangilerini yapabileceklerini açıklayınız.
C13- Namaz kılamazlar sonrada kaza etmezler. Oruç tutamazlar ama temizlenince kaza ederler,ve  Kabeyi  tavaf e-demezler. Maliki mezhebine göre Kuran-ı Kerim okuyabilirler.


S14- Nifas nedir? Nifasın azami süresi ne kadardır.
C14- Nifas/loğusa/nüfesa;doğumdan sonra kadının cinsel organından gelen kan veya bu şekilde kan gelmesinin se-bep olduğu hükmi kirlilik(hades) halinin adıdır. Hanefi ve Hanbeliler nifasın en uzun süresi 40, Maliki veŞafiler ise 60-gün olduğu görüşündedirler.


S15-İstihaze nedir? İstihazeli olan kadın nasıl hareket eder.
C15- Rahim içi damarlardan hayız ve nifas hali dışında ve bir hastalık veya yapısal bozukluk  sebebiyle gelen   ka-na özür/istihaze denir. Bu durumda olan kadınlar özür sahibi olanlar gibi hareket ederler.


S16-Mezhepler göre namaz çeşitlerini yazınız.
C16-Hanefiler; farz, vacip ve nafile olarak ayırırlar.Diğerleri ise; farz ve nafile olarak değerlendirirler.


S17-Vacip namazlar kendi arasında kaça ayrılır.
C17-Vacip oluşu kulun fiiline bağlı olmayan (li aynihi vacip)  ve vacip oluşu kulun fiiline bağlı olan vacip (li- gay-rihi vacip) olmak üzere iki kısımdır.


S18- Nafile namazlar kaça ayrılır, çeşitlerine örnek veriniz.
C18- Sünen-i revatip ve sünen-i regaip olmak üzere ikiye ayrılır.Revatip, belli bir düzen ve tertip içinde ,beş vakit-farz namazlarla birlikte ve belli bir devamlılık içinde kılınan sünnetlerdir. Revatip sünnetler dışındaki nafile namazlar-ise regaip sünnetlerdir.


S19- Tadili erkan ne demektir, mezheplere göre hükmü nedir.
C19- Namazın rukünlerinin düzgün bir şekilde yapılmasına tadili erkan denir. Hanefilerin dışındaki üç mezhebe gö-re rükun kabül edilmiştir. Hanefilere göre vacip kabül edilmiştir.


S20- İsfar,taglis,tumanine ve kavme terimlerini açıklayınız.
C20- Sabah namazının ortalık aydınlandıktan sonra kılınmasına isfar, Sabah namazını, ikinci fecir  doğar  doğmaz, ortalık henüz karanlıkça iken kılınmasına taglis, rukuda sırt ve baş düz bir satıh oluşturacak biçimde  eğilerek  bir müd-det beklemeye tuma’ni-ne, rukudan sonra secdeye varmadan biraz beklemeye kavme denir.


S21- İkindi namazının vaktini açıklayınız.
C21-Ebu hanifeye göre her şeyin gölge uzunluğu, kendi uzunluğunun iki katına çıktığı andan itibaren başlar,  diğer- lerine göre ise bir katına çıktığı andan itibaren başlar. Güneşin batmasına kadar devam eder.


S22-Nafile namaz kılmanın mekruh olduğu vakitlerden dört tanesini yazınız.
C22-
a) Sabah namazını kıldıktan sonra güneş doğuncaya kadar,
b) Akşam namazının farzından önce,
c) Farz nama-zın vaktinin daralması durumunda,
d) Arafat ve müzdelife cem’leri arasında


S23-Namazda kıraat yapılırken, Kur’an-ın meali lafzının yerine okunurmu, mezheplere göre açıklayınız.
C23 Ebu Hanifeden başka bütün müctehidlere göre Arapça ezberleyip okuyabilen kimselerin  namazda Kur’an-ı   a-sıl dilinden Kur’an’dan okumaları farzdır. Hanefi mezhebine göre Arapça’ya dili dönmeyen veya ezberleyemeyen kim-seler öğreninceye kadar namazda Kur’an-ı (anlamını, mealini) kendi dillerinde okuyabilirler.


S24- Namazda kıraatı gizli ve açık okumanın ölçüsü nedir, fakihlerin görüşü nedir.
C24- Açıktan okumanın alt sınırı, bir başkasının işitebileceği derecede yüksek sesle okumak, gizli  okumanın üst sı-nırı ise en fazla kendi  işiteceği şekilde okumaktır. Fakihler kıratın namazda dili kıpırdatmaksızın ve ses çıkartmaksızın zihinden tekrarlanmasını okuma saymamışlardır.


S25- Secde hangi azalar ile yapılır mezheplere göre açıklayınız.
C25- Hanefi mezhebinde farz olan, alnın ve ayakların hiç değilse bir ayağın yere dayanmasıdır. Burnun konması vacip, ellerin ve dizlerin konması ise sünnettir. Hanefilerden Züfer ile Şafii ve Hanbeli mezheplerinde , yedi uzvun  (el-ler, ayaklar, dizler ve yüz) her birinin bir kısmının yer değdirilmesi farzdır.


S26- Namazın vaciplerinden dört tanesini yazınız.
C26-
a) Farz olan kıratı ilk iki rekatta yerine getirmek,
b) Secdede alın ile birlikte burnu yere koymak,
c) Üç ve dört rekatlı namazlarda  ikinci rekatın sonunda oturmak,
d) Namazların gerek ilk,  gerekse son oturuşlarında  teşehhütte  bulumak yani Tahiyyat’ı okumak


S27- Evsat-ı mufassal nedir, hangi sureleri kapsar.
C27- Orta uzunlukluktaki surelere denir.Büruc suresi ile beyyine suresi arasındaki sureler bu gurupta yer alır.


S28-Namazın mekruhlarından dört tanesini yazınız.
C28- a) Kıyam, rüku ve secde aralarındaki tekbir ve zikirleri kendi yerlerinden sonraya bırakmak, b) Namaza ilişkin filleri  özürsüz yere,  namazın sünnet  ve adabına uymaksızın yerine getirmek, c) Abdesti  sıkışık  olduğu  halde  namaz kılmak, d) Başkasına ait bir yerde veya başkasına ait bir elbise içinde sahibinin izni olmadan namaz kılmak.


S29- Namazı bozan durumlardan dört tanesini yazın.
C29-
a) Namazda konuşmak,
b)Yönü kıbleden çevirmek,
c) Bir şey yiyip içmek,
d) Özürsüz  olarak  boğaz  hırıldat-mak (tenahnuh etmek)


S30- Ezan ve kametin hükmü nedir, kimler ezan okuyabilir.
C30- Ezan ve kametin hükmü sünnettir, vaktin değil namazın sünnetidir. Erkek, akıllı ve takva sahibi olanlar okur.


S31- Cemaatla namaz kılmanın, mezheplere göre hükmü nedir.
C31- Hanbelilere göre cemaatla namaz kılmak, erkekler için farzı ayn, Şafiler için farzı kifaye.  Hanefi ve Malikile-lere göre Cuma namazı hariç diğer namazlar gücü yeten erkeklere müekked sünnettir.


S32-Cemaate gitmemek için mazeret sayılan özürlerden dört tanesini yazınız.
C32- a) Hastalık, b) Korku, c) Olumsuz hava şartları, d) Bedeni arızalar


S33- İmamlığın şartlarını yazınız.
C33- İmamın ergin, akıl, mülüman,erkek ve namaz sahih olacak kadar Kur’an  ezbere okumak,  özürlü olmamak, setr-i avret ve necasetten taharet şartlarını taşıması gerekir.


S34- Müfteriz, müteneffil, iktida ve muktedi nedir.
C34- Farz namaz kılana müfteriz, nafile namaz kılana müteneffil, namaz kılarken imama uymaya iktida, imama uyan kimseye muktedi denir.

S35- İmama uymanın kaç hali vardır nelerdir.
C35- 
a) Müdrik; Namazı tamamen imamla birlikte kılan kimse,
b Lahik;Namaza imamla birlikte başlamasına rağmen başına gelen bir durum sebebiyle ara vermek zorunda kalan kimse,
c) Mesbuk; İmama namazın başında değil bi-rinci rekatın rükuundan sonra uyan kimseye denir.


S36- Cuma namazı ilk defa ne zaman farz kılındı.
C36- Bu konuda iki görüş vardır, birinci rivayete göre Mekke’de farz  kılınmış olmasına rağmen  müşriklerin bas- kıları yüzünden orada kılınamamış. İkinci rivayet ise hicret esnasında farz kılınmıştır.

S37-Cuma namazının vücup olmasının şartlarından olan mazaretsiz olmak maddesini açıklayınız.
C37- Bazı mazeretler Cuma namazına gitmemeyi mübah kılar ve bu kişilere  Cuma farz olmaz bu mazeretler,has- talık, körlük ve kötürümlük, uygun olmayan hava ve yol şartları, korku durumlarında gidilmez

S38-Mezheplere göre hutbenin rükünleri nelerdir.
C38- Ebu hanifeye göre rüknü yani temel unsur Allah’ı zikretmektir.   İmam malike göre müminlere hitaben müj-deli veya sakındırıcı ifade taşımasıdır. İmam şafiye göre;Her iki hutbede Allah’ı zikretmek,   Peygamberimize salavat getirmek, takvayı tavsiye etmek, hutbelerin birinde ayet okumak,  ikinci hutbede  müminlere dua etmek.  Hanbelilere göre sonuncu hariç Şafiler’deki ile aynı.

S39-  Hutbenin geçerli olmasının Malikilere göre şartlarını açıklayınız.
C39- 
a) Hatibin ayakta olması
b) Her iki hutbenin de öğle vakti girdikten sonra irad edilmesi
c) Her  iki  hutbenin-de hutbe olarak nitelendirilebilecek içerikte olması
d) Mescidin içinde irad edilmesi
e) Namazdan önce olması
f)  En az on iki kişilik bir cemaatın huzurunda olması
g) Açıktan okunması
h) Arapça olması
ı) Hutbelerin  arasına ve hutbe ile namaz arasına başka bir meşguliyetin sokulmaması.


S40- Hutbenin sünnetlerinden dört tanesini yazınız.
C40-a) Ezanın,hatibin huzurunda okunması,
b) Hutbe okurken hatibin yüzünün cemaata dönük olması,
c) Hutbeyi kısa tutması,
d) Cuma namazını hutbe okuyan kişinin kıldırması