Köktencilik batı dünyasının ürettiği bir kavramdır. İncil metinlerini referans alan ve modernist olmayan yorumlar bu şekilde nitelendirilmiştir. Dolayısıyla dini nassları referans alan tüm söylemler köktenci ya da radikal söylem olarak değerlendirilmiştir. Bu meyanda olmak üzere İslam dünyasında, özellikle radikallik kavramı tasavvufa karşı konumlanan akımlar için kullanılır. Özellikle kendilerini tasavvufçu olarak niteleyen çevreler radikal nitelemesini karşı tarafı tavsif için kullanır, ancak bu niteleme biçimi sorunlu bir niteleme biçimidir. Zira İslam dünyasında dini nassları referans almayan hiçbir dini akım yok gibidir. Bu anlamda bir batılı gözüyle bakıldığında Kur’an ve sünneti referans alan her söylem köktenci veya radikaldir.

Köktencilikle radikal kavramı arasında etimolojik olarak bir anlam farkı olmazsa da radikal kavramı şiddete bulaşmış guruplar için kullanılmaktadır. Bu sebeple radikal İslam söylemi ile İslami terör kavramları eş anlam içeren ifadeler olmaktadır. Ancak bu tanımlamaların İslamofobi endüstrisinin bir ürünü olarak kavramsal bir daraltma içerdiklerini de göz ardı etmemek gerekiyor.

Tüm bunların ötesinde İslam dünyasında radikalizm denince her ne kadar radikal İslami akımlar akla gelse de aslında radikal laik akımların da olduğu gözden kaçmamalıdır. Bu iki radikal söylem, varlıklarını birbirlerine borçludurlar. Zira her biri “öteki zıt” üzerinden konumlanarak varlık mücadelesi vermektedir. Bu anlamda radikal laisim de radikal İslamcı söylemler de ötekini yok sayma bu anlamda toplumsal fay hatlarını daha kırılgan hale getirme vazifesi görmektedirler. Yani her ikisi de ötekileştirme ve ötekini siyasal merkezin dışında tutma konusunda şiddete yönelmeyi normal görmektedirler. Bir farkla ki radikal laik hareketler darbe gibi batı destekli ve daha resmi şiddet unsurlarına başvurmaktadır.

Radikal laik söylem batılı pozitivist ve seküler akıldan beslenirken ve İslam’ı ya da dini tamamen yok saymak saikiyle hareket ederken bir taraftan da aydınlanmacılık adı altında toplumsal ilerlemenin önündeki en büyük engelin İslam olduğunu savunmaktadır. Tabi ilerlemeden anladığı da batılılaşmaktır. Bu sebeple İslamcılığın topuma kattığı tüm renklere düşmanlık etmekte bir beis görmemektedir. Mesela modernist İslamcı düşünürlerin “aslında İslam laikliğe aykırı bir din değildir” söylemini bile yok saymaktadırlar. Burada şunu da söylemek gerekiyor ki radikal laisizm tüm kurgularını toplumsal değişim üzerinden yapmış, bu anlamda içinde bulunduğu toplumun tüm geleneğini küçümsemekte hiçbir beis görmemiştir.

Toplumsal fay hatlarını sürekli canlı tutan İslamcı radikalizm ise öteki ile uzlaşmak yerine onunla kavga etmeyi tercih etmiştir. Bu anlamda ötekini yaftalarken dini referansları kullanmıştır. Ancak, radikal İslam düşüncesini besleyen etkenlerden birisi radikal laisizm olsa da asıl bu düşünceyi besleyen etken İslamcılığın her türünü siyaset dışı tutan batılı zihindir. Zira Türkiye’de seçimle iktidara gelen bir patiyi sırf kendi menfaatleri ile uyuşmayan bazı yanları olduğu için dikta ilan eden batılı zihin, kendi menfaatleri ile uyuşunca askeri darbeyle iktidara gelen Sisi’yle hiçbir sorun yaşamamaktadır.

İslam dünyasında 1,5 milyar nüfusa karşılık gelen Sünni İslam’ın dünya siyasetinin merkezinin dışında tutulması Sünni İslam düşüncesinin söylemlerini kullanan birçok örgütün karşılık bulmasına hem de yüksek oranda karşılık bulmasına sebep olmuştur. Merkezden uzaklaştırılan, çoğu zaman kendini ifade etmesine müsaade edilmeyen Sünni İslam dünyası sömürgeciliğe karşı verdiği mücadelede her seferinde bu tip radikal yapılanmaların ağına düşmektedir.

Radikal İslamcılar aslında söylem bazında haklı birçok argümana sahipken, hareket noktasında şiddete başvurarak haklı iken haksız duruma düşmektedirler. Radikal İslamcı söylemi besleyen radikal laisizm ve sömürgeci batılı zihin, İslami geleneği yok saymakla çözüme yönelen her söylemi terörize etme konusunda büyük maharet sergilemektedir.

Hem yerel bazda hem de küresel bazda gerektiğinde şiddet kullanılarak –darbe yapılarak, demokrasi için tehlike ilan edilerek, laiklik için düşman kabul edilerek-  siyasi çözümün dışında tutulan İslamcılar, söylem bazında haklı olsalar da toplumsal destek bakımından zayıftırlar. Bunun en büyük sebebi ise başvurdukları hareket tarzıdır.

Şunu da ifade etmek gerekiyor ki bu iki uç radikal söylemin uzlaşmaz yapıları batılının İslam dünyasına müdahalesini kolaylaştırmaktadır. Müdahalelere açık bir toplum olmamızın temelinde bu uzlaşmaz yapımız yatmaktadır. Bu açıdan en sekülerinden en dindarına kadar İslam toplumu olarak derin bir uzlaşı kültürüne muhtacız. Uzlaşmadan kastımız kesinlikle batı destekli yozlaşmış dini anlayışlar değildir.