Muttakiler çok cömert kimselerdir, mallarını Allah yolunda harcamaktan zevk alırlar. Kur’an-ı kerimde onların bu cömertliklerine yer yer atıfta bulunulur. Bakara 177. ayette bu husus şöyle ifade edilir:

وَآتَى الْمَالَ عَلَى حُبِّهِ ذَوِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَالسَّائِلِينَ وَفِي الرِّقَابِ

Muttaki “çok sevmesine rağmen malından akrabalarına, yetimlere, fakirlere, yolda kalmışlara, ihtiyacından dolayı isteyenlere ve özgürlüğüne kavuşmak isteyen kölelere veren kimsedir.” 

Ayette bulunan “hubbihî” deki zamir ‘mal’ kelimesin raci olabileceği gibi, daha önce geçen ‘Îtâ’ ve ‘Allah’ lafzına da raci olabilir. 

Buna göre ayete üç şekilde mana vermek mümkündür:

a- “Malını sevmesine rağmen ondan …. verir.” Yahut, 

b- “Vermeyi sevdiği için malından …… verir.” Ya da, 

c- “Allah’ı sevdiği için malından …… verir.”

Sâil - Sâlîn

Ayette üzerinde durulması gereken kelimelerden biri de “es-sâilîn” lafzıdır. Sâilîn, sâil kelimesinin çoğuludur. Meallerde bu kelimeye genellikle “dilenen”, “dilenci” manası verilmektedir ki bu, isabetli değildir. (Misal olarak bakınız: Salih Akdemir, Bayraktar Bayraklı, S. Ateş, Ali Özek ve dğr) tarafından yazılan mealler

Sâil kelimesinin asıl manası tâlib yani bir şeyi talep eden, isteyen demektir. Eğer istenilen şey daha önce bilmediği bir durum, olay veya ilmi bir konu ise o zaman sâil soran, sual eden, sorucu manasınadır. Eğer istenilen şey maddi yardım ise o zaman da sâil ihtiyacını isteyen, dilenen, dilenci manasına olur. Kur’an-ı kerimde sâil dilenci, dilenen manasına değil, ihtiyacını isteyen manasınadır. Çünkü dilenci ihtiyacı olsun, olmasın istemeyi âdet, hatta meslek haline getirmiş kimsedir. Oysa Kur’an’da sâil, ihtiyacını isteyen manasınadır. Nitekim Nesefi bu ayetteki (Bakara, 177) “ve’s-sâilîne” kelimesini, yiyeceğini isteyen anlamındaki “el-müsted’ımîne” kelimesiyle tefsir etmiştir. Zâriyât 19 daki “lis-sâili” kelimesini ise “limen yes’elü lihtiyâcehû/ ihtiyacını isteyen” ifadesiyle açıklamıştır. İhtiyacını istemek meşru, dilenmek ise haramdır.

Kur’a-ı Kerim’de müfret olan sâil kelimesi dört yerde geçmekte olup bir yerde (Meâric, 70/1) soran manasına, diğer üç yerde (Zâriyât, 51/19; Meâric, 70/25; Duhâ, 93/10) ihtiyacını isteyen manasınadır.

Çoğulu olan sâlîn kelmesi ise üç yerde geçmekte olup bunlardan biri (Bakara, 177) ihtiyacını isteyen, ikisi ise (Yusuf, 12/7, Fussilet; 40/11) soru soran manasınadır.