İÇKİ VE KUMAR

Değerli Müminler! Bu gün size kötü alışkanlıklardan olan içki ve kumardan ve bunların zararlarından söz etmek istiyorum.

Allah  insan sağlığına ve mutluluğuna zarar veren her şeyi haram kılmış, yasaklamıştır. İçki ve kumar da bu zararlı alışkanlıklardandır.

I. İçki

İçki hakkında Kuran’da dört ayet vardır. Birinci ayet şöyledir:^[1]

ومن ثمرات النخيل والأعناب تتخذون منه سَكَرا ورزقا حسنا إن في ذلك لآية لقوم يعقلون.

Bu ayetin içkinin helal veya haram olması ile ilgisi yoktur. Ayet, insanların bu meyvelerden içki yaptıklarını ifade ediyor. Ayrıca içkinin bu meyvelerden elde edildiği belirtilmekle beraber, ona rızık denmemiş, güzel rızka karşılık zikredildiği için güzel bir şey olmadığına işaret edilmiştir.

Ashaptan Hz. Ömer, Hz.Muaz ve diğer bazıları Efendimize gelerek:      

-Ey Allah’ın Rasulü, şarap hakkında bize bir fetva ver çünkü o, aklı gideriyor, dediler.^[2] Bunun üzerine şu ayet indi:^[3]

يسألونك عن الخمر والميسر قل فيهما إثم كبير ومنافعُ للناس وإثمهما أكبر من نفعهما...

Bu, içki hakkında nazil olan ikinci ayettir. Bu ayette içki ve kumarda büyük günah olduğu bildirilmekle beraber, yasaklandıklarına dair kesin bir ifade yer almamış ancak bunlarda insanlar için büyük günah olduğu bildirilmiştir. Pek çok kimse Kuran’ın bu ifadesinden içki ile ilgili anlamak istediklerini öğrenmişler ve bunları terk etmişlerdir. Çünkü Kuran bunlardaki günahın faydalarından daha büyük olduğunu bildiriyor. Düşünen insan için bu ifade yeterlidir. Ve de öyle olmuştur. Ancak ayette kesin yasak ifadesi yer almadığı için içmeye devam edenler de olmuştur.

Sonra bir namaz olayı meydana gelmiştir. Rivayete göre Abdurrahman b. Avf bir grup insanı evine davet etmiş, yemiş ve içmiş sarhoş olmuşlar. Bu halde namaza kalkmışlar. İçlerinden biri imam olmuş ve namazda Kafirun Suresi’ni okurken,

-Ey kafirler, sizin taptığınıza ben tapmam, yerine sarhoşluk sebebiyle

-Ey kafirler, sizin taptığınıza ben taparım, şeklinde yanlış okumuş ve fahiş bir hata yapmıştır. Bu olay üzerine ise şu ayet nazil olmuştur:^[4]

يا أيها الذين آمنوا لا تقربوا الصلاة وأنتم سكارى حتى تعلموا ما تقولون.

Bu ayet içki hakkında inen üçüncü ayettir.        

Bir gün İtban b. Malik, Sad b. Ebi Vakkas ile beraber birkaç kişiyi yemeğe davet etmiş, yemiş içmişler. Sarhoş olduklarında övünmeye ve şiir söylemeye başlamışlar. Bu sırada Sad, Ensar’dan birini şiirle yerince, o da bir şeyi başına vurup yarmıştı. Bunun üzerine Sad Efendimize giderek şikayette bulunmuştu. Efendimizin:

-Allahım, şarap hakkında bize, yeterli beyanda bulun, diye dua etmesi üzerine içki ve kumarı kesin olarak yasaklayan dördüncü ve son ayet nazil oldu:^[5]

يا أيها الذين آمنوا إنما الخمر والميسر والأنصاب والأزلام رجس من عمل الشيطان فاجتنبوه لعلكم تفلحون.

Görülüyor ki, içki tedricen haram kılınmıştır. Esasen hükümlerin teşriinde İslam’ın izlediği yol budur. Aşırı derecede içkiye düşkün olan toplum, kademe kademe böyle bir yasağa hazırlanmış, kesin yasaklandığı bildirilince de hemen bu yasağa uymuştur.

Son inen ayet, içkinin kesin haram kılındığını bildirince içki içenler ve içki içmeyi alışkanlık haline getirenler, Allah’ın emri karşısında hiç tereddüt etmeden içkiyi bırakmışlar ve içki ile ilgili her şeyi kırıp yok etmişlerdir. Bu konuda Enes b. Malik şöyle diyor:

-Şarabın haram kılındığı gün ben Ebu Talha’nın evinde, oradakilere şarap sunuyordum. İçkileri koruk ve hurma şarabı idi. Bir de baktım biri sokakta çağırıyor. Ebu Talha bana, çık da bak neymiş, dedi. Çıktım baktım birisi:

-Şarap haram kılınmıştır, diye bağırıyor. İçeri girdim durumu bildirdim. Ebu Talha bana:

-Çık da o içkiyi dök” dedi, bende çıktım döktüm.^[6]

Ayette yasaklanan Hamr (şarap)’dır. Aklı bürüyüp örttüğü için şaraba hamr denmiştir.

İbn Ömer demiştir ki:^[7] -Şarabı haram kılan ayet indiği zaman şarap beş şeyden; üzümden, hurmadan, buğdaydan, arpadan ve darıdan yapılırdı.

Şarap dışındaki sarhoşluk verici içkilerin de şarap hükmünde olduğu Efendimiz tarafından bildirilmiş, şöyle buyurulmuştur:^[8]

عن ابن عمر قال: كل مُسْكِرٍ خمر، وكل مسكر حرام ومن شرب الخمر في الدنيا ومات وهو يُدمنها لم يتب منها لم يشربها في الأخرة.

Yine Efendimiz buyuruyorlar ki:^[9]

عن عبد الله بن عمر قال: كل مسكر حرام. وما أسكر كثيرُه، فقليله حرام.

İçki ile Tedavi

İçki ile tedaviye gelince, Tarık b. Süveyd, Efendimize şarabın hükmünü sormuş, Efendimiz de onu şaraptan menetmişti. Bunun üzerine Tarık:

-Ama ben onu sadece ilaç için yapıyorum, deyince, Efendimiz:

-O ilaç değil, derttir, buyurmuştur.^[10]

Ancak gerek içki ve gerekse diğer haram olan şeylerin hastalığı tedavi edeceği kesin olarak bilinir ve başka ilaç da bulunmazsa o takdirde haram olan bir şey ile tedavi caiz olur. Nitekim Kuran’da haram olan şeyler bildirildikten sonra şöyle buyuruluyor:^[11]

إنما حرّم عليكم الميتةَ والدم ولحم الخنزير وما أهل به لغير الله فمن اضطر غيرَ باغ ولا عاد فلا إثم عليه إن الله غفور رحيم.

İçkinin Zararları 

İçki yasaklanmıştır. Çünkü içkinin pek çok zararları vardır.

1. İçki insanlar arasına düşmanlık ve kin sokar, birlik ve kardeşliğe zarar verir. İçkinin yasaklandığını bildiren ayette şöyle buyuruluyor:^[12]

يريد الشيطان أن يوقِع بينكم العداوة والبغضاء في الخمر والميسر ويصدَّكم عن ذكر الله وعن الصلاة فهل أنتم منتهون.

Çünkü içki sinir sistemini bozarak, cinayetlere varan kavgalara yol açar. Zaman zaman gazete sütunlarına yansıyan, radyo ve televizyon haberlerinde yer alan kavga ve cinayetlere büyük ölçüde içkinin sebep olduğu görülmektedir.

2. Yine ayette içkinin insanı Allah’ı anmaktan ve namaz kılmaktan alıkoyduğu ifade buyurulmaktadır. Zamanının bir kısmını içki masasında geçiren kimse bu süre içinde namaz kılmayı ve Allah’a ibadet etmeyi unutur ve en kıymetli sermayesi olan vaktini bu masada boşuna geçirmiş olur.   

3. İçki, insanın aklını başından alır. Zaten içkiye Hamr denmesi, aklı örttüğü, kafayı dumanlandırdığı içindir. Bugün büyük ölçüde can ve mal kaybına sebep olan ve pek çok kimsenin sakat kalması sonucunu doğuran trafik kazalarının bir kısmı, sürücülerin alkollü araç kullanmasından meydana gelmektedir.

4. İçki insan sağlığını da olumsuz şekilde etkiler. Mide ve akciğer gibi iç organlarda yaptığı tahribat ile vücudun çalışma düzenini bozar. İçki sadece içenlere zarar vermekle kalmaz. Tıp uzmanlarının bildirdiğine göre içki, içenin soyundan gelen çocuklara da zarar verir. Alkolik babanın çocuklarının geri zekalı ve şizofrenik olma ihtimali fazladır.     

5. İçki aile hayatını felce uğratır. İçki içen insanların çoğu aile ve çocuklarını ihmal eder. Gece geç saatlerde eve gelir. Eşi ile devamlı kavga halinde bulunur. Böyle huzursuz bir aile varlığını sürdüremez. Sürdürse bile bu ailede büyüyen çocuklar rahatsız ve tedirgin olur. Anne ile babanın devamlı kavga etmesi onları rahatsız eder. Bu yüzden boşanan ailelerin sayısı az değildir.

6. İçkiye harcanan para aile bütçesini de olumsuz şekilde etkiler. Alın teri dökülerek kazanılmış olan paranın içki ve kumar gibi meşru olmayan yerlerde harcanması aileyi ekonomik yönden sıkıntıya sokar.

Görülüyor ki içki fert için olduğu kadar toplum için de bir felakettir. Bunun içindir ki Efendimiz şöyle buyurmuştur:^[13]

إجتنبوا الخمر فإنها أم الخبائث.

Değerli Müminler! Az önce de ifade ettiğimiz gibi Kuran’da haram olan bütün içkiler sayılmamış, kötü, pis ve insan sağlığına zararlı olan her şey yasaklanmıştır.

Efendimiz de bir nitelikten söz etmiş, bu nitelik kendisinde bulunan içkilerin haram olduğunu bildirmiştir. Bu nitelik; sarhoş etme ve uyuşturma, niteliğidir. Bu nitelik kendisinde bulunan her şey haramdır. Esrar, afyon, kokain, eroin ve morfin gibi maddelerde de bu nitelik bulunduğu için bunlar da yasak kapsamındadır. Hatta bunlar alkollü içkilerin etkisini fazlası ile taşımakta, zararları da etki ölçüsünde daha çok olmaktadır.

Bu uyuşturucu maddelerin en önemli ve ortak özelliklerinden birisi, çok az miktarda alınmaları halinde bile kısa zamanda alışkanlık yapmalarıdır.

İşte bunun içindir ki, insana büyük değer veren dinimiz uyuşturucunun her çeşidini yasaklamış, alım ve satımını caiz görmemiştir. Bugün medeni dünya uyuşturucu ile savaşta birlikte hareket etmektedir. Çünkü uyuşturucu insanlığı yok edebilecek ve bütün değerleri ortadan kaldırabilecek bir pisliktir.

II. Kumar

Ayette yasaklanan hususlardan birisi de kumardır. Kumar, ortaya para konularak oynanan talih oyunudur.       

Kumar çeşitli aletlerle oynanır. Ne ile oynanırsa oynansın, bu oyun taraflardan birine veya bir kaçına kar sağlıyor, ya da zarar veriyorsa kumardır ve yasaktır. Bu yolla kazanılan para da meşru değil haramdır.

Kumar Niçin Haramdır?       

Kumar niçin yasaklanmış ve bu yolla kazanılan para niçin haram kılınmıştır? Bunun pek çok sebepleri vardır. Bunlardan bazılarına işaret edelim:

1. Kumar, insanı meşru kazanç yollarından uzaklaştırır. Kuran, temiz ve helal rızık yememizi emrediyor:^[14]

يا أيها الناس كلوا مما في الأرض حلالا طيبا ولا تتبعوا خطوات الشيطان إنه لكم عدو مبين.

Helal ve temiz rızkı elde etmenin, ticaret, ziraat ve zanaat gibi çeşitli meşru yolları vardır. Bu yollardan birisiyle kendimizin, çoluk çocuğumuzun geçimini sağlamalıyız. Sonra da bize verdiği bu temiz ve helal rızktan ötürü Allah’a şükretmeli, o kazancın bir kısmını da Allah için yoksullara vermeliyiz.

2. Kumar, meşru olmayan bir kazanç yoludur. Çünkü kumarda kazanırsa başkasını, kaybederse kendisini zarara uğratmak vardır. Başkasının zararına sebep olan bir kazanç, helal kazanç değildir. Başkasına zarar vermeden kazanmak varken bu yolu seçmek elbette doğru olmaz.       

3. Yine Kuran, içkide olduğu gibi kumarda da şeytanın aramıza düşmanlık sokacağı ve bizi Allah’ı anmaktan ve namazdan alıkoyacağını ifade etmektedir. Mal canın yongasıdır. Parasını bir anda kaybeden kimse bunalıma girer. Oyun arkadaşlarıyla kavgaya tutuşur ve bu kavga çoğu zaman cinayetle sonuçlanır. Kumarcı bu kavgayı ailesine de taşıyacak ve aile fertleri arasında bulunması gereken sevgi ve saygıyı yok ederek aile huzurunun bozulmasına ve hatta yuvanın yıkılmasına sebep olacaktır. Kumar yüzünden nice mutlu aile yuvaları yıkılmış ve sönmüştür.     

4. Ayrıca kumar oynayan kimse en değerli varlığı olan zamanını boşa geçirecek ve yükümlü olduğu ibadetlerini zamanında yapamayacaktır.

5. Kumar, kişinin sağlığını da olumsuz şekilde etkiler. Kumar oynayan kimse bir taraftan servetini kaybederken, diğer taraftan sağlığından da olur. Çünkü kumarcının gecesi ve gündüzü belli değildir. Yemeğini muntazam yiyemez, zamanında uyuyamaz, istirahatını yapamaz, böylece sağılığı da bozulmuş olur.

6. Kumarcı, çoluk çocuğu ile ilgilenmeye ve onları yetiştirmeye vakit bulamaz ve onları ihmal eder.

Daha pek çok zararları olan kumarı dinimiz yasaklamış ve bu yolla elde edilen kazancın da haram olduğunu bildirmiştir.                Efendimiz, arkadaşına, gel kumar oynayalım, diyen kimsenin bu sözüne keffaret olmak üzere sadaka vermesini öğütlemiştir.^[15]

Evet Değerli Müminler! Gerek ferdi ve gerekse içtimai pek çok zararları olan, ferdin ve toplumun nezih hayatını kirleten içki ve kumarı dinimiz yasaklamış ve bu iki kötü alışkanlıktan uzak durmamızı öğütlemiştir.

Dinimizin her emir ve tavsiyesi bizim için, bizim dünya ve ahiret mutluluğumuz içindir. Bu emir ve tavsiyelere kulak vermeli ve onlara uymalıyız. Ne mutlu dinimizin emirlerine uyanlara ve bunları başkalarına da öğütleyenlere.