GENÇLİK VE ÖNEMİ *

I) Konunun Planı

A- Gençlik Bir Nimettir

B- Gençlik Döneminin Önemi

C- Gençliğin Görev Ve Sorumlulukları

1.     İmanı Koruma ve İbâdetlere Devam Etme Görev ve Sorumlulukları

2.     Gençlerin Zararlı Alışkanlıklardan Uzak Durması

D-Gençliğin Çeşitli Sorunları ve İhtiyaçları

II) Konunun Açılımı ve İşlenişi

Vaazın başında genel olarak, gençlik döneminin insan hayatının en önemli devresi ve nimet olduğu vurgulanır. Gençlik döneminin faydalı bir şekilde geçirilmesi için insanın büyük çaba harcaması gerektirdiği anlatılır. Daha sonra da gençlerin kendilerine, Yüce Allah’a ve anne ve babalarına, topluma karış sorumluluklarının önemi ifade edilir. Özellikle gençlerin zararlı alışkanlıklardan kaçınmaları  konusunda  dikkatli davranmaları gerektiği güncel örneklerle  anlatılır. Son olarak ta gençlerin sorunlarına karşı, ailelere ve öğretmenlere, işverenlere ve yöneticilere  büyük sorumluluklar düştüğü ifade edilerek vaaza son verilir.

III Konunun Özet Sunumu

Gençlik dönemi; insan hayatının ön önemli, en kritik ve en sorunlu dönemidir. Çünkü genç insan; fizyolojik, ruhsal, duygusal, eğitim ve öğretim, edep ve ahlâk, kültür ve alışkanlık bakımından  gelişim, değişim ve etkileşim sürecindedir. İnsan geleceğini bu dönemde kazanır, eğitimini bu dönemde alır, işine ve mesleğine bu dönemde sahip olur. Kimliğini, karakterini ve kişiliğini bu dönemde elde eder, iyi veya kötü alışkanlıkları, faydalı veya zararlı bilgileri bu dönemde edinir, yuvasını bu dönemde kurar. Temizlik, disiplinli ve düzenli çalışma, anne-babaya, büyüklere ve çevreye saygı, hoşgörü, sabır ve yardımlaşma, insan, Peygamber ve Allah sevgisi, kurallara uyma, doğruluk, haktan yana olma ve Allah'a saygılı olma bilinci gibi güzel erdemler bu dönemde kazanılır ve sonraki dönemlere taşınır.

Gençleri olumsuz yönde etkileyen faktörlerin dışında onlara doğrudan zarar veren, alışmaları hâlinde kurtulması çok zor olan ve tedavi gerektiren zararlı alışkanlıklar da vardır. Bunların en yaygın olanlarını; alkol, uyuşturucu, kumar, fuhuş ve sigara olarak sıralayabiliriz.

Gençlere sahip olma, onlara iyi bir eğitim ve terbiye verme, onları kötü alışkanlıklardan koruma bakımından anne-babalara, eğitim ve öğretim kurumlarına önemli görevler düşmektedir. İbâdet ile yetişen gençler, gençlik dönemlerini sıkıntısız ve problemsiz geçirirler, yetişkinlik dönemlerine Allah'ın rızasını kazanmış olarak geçerler. Ancak bu dönemi ibâdetle geçirebilmek ve günahlardan uzak durabilmek kolay değildir. Çünkü gençlerin yetişkin insanlar gibi ağır başlı ve sakin olmaları, nefsânî duygularına sahip çıkabilmeleri zordur. Bunun için de gençlik dönemlerinde yapılan ibâdetler daha değerlidir

İyi bir meslek sahibi olamayan gençler yetişkinlik ve yaşlılık dönemlerinde sıkıntı çekerler. Gençlik döneminde  gösterilecek her türlü  ihmal ve hatalı davranış, gençlerin geleceklerini ve hatta âhiret hayatlarını karartabilir.

IV) Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Ayetler

ثُمَّ لَتُسْأَلُنَّ يَوْمَئِذٍ عَنْ النَّعِيمِ

    “Sonra o gün nimetlerden mutlaka sorulacaksınız” [1]

  Diğer ayetler için bkz:

   En'âm, 6/74-83; Meryem, 19/41-48; Şuarâ, 26/69-76; Sâffât, 37/88-100; Yusuf, 12/23-24; Tâhâ, 20/17-18; Kasas, 28/14-19; Al-i İmrân, 3/37; En'âm, 6/162; Yusuf, 12/22; Meryem, 19/18; Hac, 22/5; Kasas 28/14; Mümin, 40/67; Kehf, 18/13-14.

V) Konu İşlenirken Başvurulabilecek Bazı Hadisler

قَالَ قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صلى الله عليه وسلم ‏"‏ نِعْمَتَانِ مَغْبُونٌ فِيهِمَا كَثِيرٌ مِنَ النَّاسِ الصِّحَّةُ وَالْفَرَاغُ ‏"‏ ‏.‏

"İki nimet vardır ki insanlardan çoğu bu konuda aldanmıştır: Sağlık ve boş zaman" [2]

قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ـ صلى الله عليه وسلم ـ ‏"‏ يَا مَعْشَرَ الشَّبَابِ مَنِ اسْتَطَاعَ مِنْكُمُ الْبَاءَةَ فَلْيَتَزَوَّجْ فَإِنَّهُ أَغَضُّ لِلْبَصَرِ وَأَحْصَنُ لِلْفَرْجِ وَمَنْ لَمْ يَسْتَطِعْ فَعَلَيْهِ بِالصَّوْمِ فَإِنَّهُ لَهُ وِجَاءٌ ‏"‏

 “Ey gençler! Sizden  evliliğe gücü yetenler evlensin. Çünkü evlilik gözü harama bakmaktan korur, tenasül uzvunu zinadan alıkoyar. Evlenmeye gücü yetmeyen kimseye oruç tutmasını tavsiye ederim. Çünkü orucun şehveti kıran bir gücü  özelliği vardır. [3]

عَنِ النَّبِيِّ صلى الله عليه وسلم قَالَ ‏"‏ سَبْعَةٌ يُظِلُّهُمُ اللَّهُ فِي ظِلِّهِ يَوْمَ لاَ ظِلَّ إِلاَّ ظِلُّهُ الإِمَامُ الْعَادِلُ، وَشَابٌّ نَشَأَ فِي عِبَادَةِ رَبِّهِ، وَرَجُلٌ قَلْبُهُ مُعَلَّقٌ فِي الْمَسَاجِدِ، وَرَجُلاَنِ تَحَابَّا فِي اللَّهِ اجْتَمَعَا عَلَيْهِ وَتَفَرَّقَا عَلَيْهِ، وَرَجُلٌ طَلَبَتْهُ امْرَأَةٌ ذَاتُ مَنْصِبٍ وَجَمَالٍ فَقَالَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ‏.‏ وَرَجُلٌ تَصَدَّقَ أَخْفَى حَتَّى لاَ تَعْلَمَ شِمَالُهُ مَا تُنْفِقُ يَمِينُهُ، وَرَجُلٌ ذَكَرَ اللَّهَ خَالِيًا فَفَاضَتْ عَيْنَاهُ ‏"‏‏.‏

"Allah, yedi sınıf insanı hiçbir gölgenin bulunmadığı kıyamet gününde (arşının) gölgesinde gölgelendirecektir. (Bunlar, şu özelliğe sahip müminlerdir):

1.      Adil yöneticiler,

2.      Rabbine ibâdet ile yetişen gençler,

3.      Kalbi mescitlere bağlı olanlar (yani namazlarını cemaatle camilerde kılanlar)

4.       Allah için birbirlerini seven, Allah için bir araya gelen ve Allah için ayrılan kimseler,

5.      Asil ve güzel bir kadın kendisini arzu ettiği halde 'ben Allah'tan korkarım' diyerek iltifat etmeyen kimseler,

6.      Sağ elinin verdiğini sol eli bilmeyecek kadar gizli sadaka verenler,

7.      Tenha yerlerde Allah'ı anıp göz yaşı dökebilenler.[4]

ان الله يحب الشاب التائب

"Allah Tevbe eden genci sever"[5]

ان الله عز و جل ليعجب من الشاب ليست له صبوة

Allah, gençliğini Allah'a itaatle (arzularının peşinden gitmeyen, haramlardan kaçınan) geçiren genci beğenir"[6]

VII) Yararlanılabilecek Bazı Kaynaklar

  Türkçe Tercüme ve Şerhi: Riyazü’s-Salihîn Peygamber Efendimizden Hayat Ölçüleri,   Hazırlayanlar. Prof.Dr. M.Yaşar Kandemir, Prof. Dr. İsmail L. Çakan, Doç Dr. Raşit  Küçük, Erkam Yayınları, İstanbul 1997.

            Mehmet Doğan,   Gençlik Dönemi ve Eğitimi, Ensâr Neşriyat, İstanbul, 2000.

Yıldırım Doğan,  Alkol ve Uyuşturucu Madde Alışkanlığı, Gençlik ve Uyuşturucu Madde Alışkanlığı, Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları, Konya, 1983.

Turgay Gündüz, Gençlik Dönemi ve Eğitim, İslam'ın Eğitim Anlayışı Çerçevesinde Gençlik Dönemi Din ve Ahlâk Eğitimine Yeni Bir Bakış, Ensâr Neşriyat, İstanbul, 2003.

          Hayati Hökelekli, Hz. Peygamberin Çocuk ve Gençlere Yaklaşımı, Hz. Peygamber ve Gençlik,  Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1992

          Hayrettin Karaman, Günlük Hayatımızda Helâller ve Haramlar, Nesil Yayınları, İstanbul, 1979.

           Koştaş Münir, Üniversite Öğrencilerinde Dine Bakış, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1995.

Nevzat Yüksel, Türkiye’de Gençlik Sorunları ve Çözüm Yolları, Bayrak, Yayınları, İstanbul, 1994, 6. baskı.

Lütfi Şentürk, İslam Dininde Haramlar ve Büyük Günahlar, DİB yayınları Ankara 1998.

Hamid b. Muhammed b. Hamid Muslih (terc. İsmail Kaya), Günahların Fert ve Toplumlara Zararları.

 TDV.İslam Ansiklopedisi, “Genç” md.