Yaklaşmak, Allah'a yakın olmaya vesile olan şey anlamına gelen Kurban kelimesi, dini terim olarak, Allah rızasını kazanmak amacı ve ibadet niyetiyle belirli vakitte, belirli nitelikleri taşıyan hayvanı usulünce kesmek demektir.
Yüce dinimiz, insanı yaratıcısına yakınlaştırmak, O'na ulaştırmak veya Allah ile kulu arasındaki bağı sağlamlaştırmak ve benzeri maksatlarla çeşitli ibadetleri emretmiştir. İnsanlıkla yaşıt olan ve her toplumda bir şekilde izleri bulunan kurban ibadeti de bunlardan biridir. Konumuzla ilgili dört farklı ayeti meallleriyle birlikte peşpeşe sıralayıp sonra da üç başlık altında konuyu toparlamaya çalışalım.
1. SADAKATİ VE TESLİMİYETİ İÇEREN AYET
فلَمّا بلغَ معَهُ السّعيَ قال يا بُنيّ اِنّي ارَي في المنامِ اَنّي اذبحُكَ فانظُرْ ماذا تري قال ياابتِ افعَل ما تؤمَرُ ستجدُني انشاء اللهُ مِنَ الصّابرينَ . فلمّا اسلَما وتلّهُ للجبينَ . وناديناهُ اَنْ يا ابراهيمُ . قد صدّقتَ الرؤيا اِنّا كذالكَ نجزى المُحْسنينَ. اِنّ هذا لهُوَ البلاءُ المُبينُ . وفديناهُ بذبحٍ عظيمٍ . وتركنا عليهِ في الآخرينَ . سلامٌ علي ابراهيمَ . كذالكَ نجْز المُحْسنينَ . انّهُ مِن عبادنا المؤمنين. وبشّرْناهُ باسحاقَ نبيّاً مِنَ الصّالحينَ .
"İsmail, Babasıyla beraber yürüyüp gezecek çağa gelince, babası dedi ki; Yavrucuğum, rüyamda seni boğazladığımı görüyorum. Bir düşün ne dersin? Dedi. O'da cevaben dedi ki; Babacığım, emr olunduğun şeyi yap, inşallah beni sabredenlerden bulursun.
Her ikisi de teslim olup, O'nu alnı üzerine yatırınca, Ey İbrahim, Rüyanı gerçekleştirdin. Biz iyileri böyle mükafatlandırırız. Bu gerçekten çok açık bir imtihandır diye seslendik. Biz, oğluna bedel ona büyük bir Kurban verdik. Sonra gelen Peygamberler ve Ümmmetler arasında ona bir nam bıraktık. İbrahim'e selam olsun. Biz iyileri böyle mükafatlandırırız. Çünkü O bizim Mü'min kullarımızdandı. Salihlerden bir peygamber olarak O'na (İbrahim'e) İshak'ı müjdeledik." Saffat, 102-110
2. KURBANIN ALLAHIN NİŞANESİ OLUŞUNU KONU EDEN AYET
وَالْبُدْنَ جَعَلْنَاهَا لَكُمْ مِنْ شَعَٓائِرِ اللّٰهِ لَكُمْ ف۪يهَا خَيْرٌۗ فَاذْكُرُوا اسْمَ اللّٰهِ عَلَيْهَا صَوَٓافَّۚ فَاِذَا وَجَبَتْ جُنُوبُهَا فَكُلُوا مِنْهَا وَاَطْعِمُوا الْقَانِـعَ وَالْمُعْتَرَّۜ كَذٰلِكَ سَخَّرْنَاهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
"Kurbanlık büyük baş hayvanları da sizin için Allah'ın dininin nişanelerinden kıldık. Sizin için onlarda hayır vardır. Onlar saf saf sıralanmış dururken (kurban edeceğinizde) üzerlerine Allah'ın adını anın. Yanları üzerlerine düşüp canları çıkınca onlardan siz de yiyin, istemeyen fakire de istemek zorunda kalan fakire de yedirin. Şükredesiniz diye onları böylece sizin hizmetinize verdik." Hac:36
3. TAKVANIN ALLAHA ULAŞACAĞINI BİLDİREN AYET
لَنْ يَنَالَ اللّٰهَ لُحُومُهَا وَلَا دِمَٓاؤُ۬هَا وَلٰكِنْ يَنَالُهُ التَّقْوٰى مِنْكُمْۜ كَذٰلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰى مَا هَدٰيكُمْۜ وَبَشِّرِ الْمُحْسِن۪ينَ
"Onların etleri ve kanları asla Allah'a ulaşmaz. Fakat ona sizin takvanız (Allah'a karşı gelmekten sakınmanız) ulaşır. Böylece onları sizin hizmetinize verdi ki, size doğru yolu gösterdiğinden dolayı Allah'ı büyük tanıyasınız. İyilik edenleri müjdele." Hac:37
4. İNFAK EDERKEN EN İYİSİNİ VERMEYİ EMREDEN AYET
يَٓا اَيُّهَا الَّذ۪ينَ اٰمَنُٓوا اَنْفِقُوا مِنْ طَيِّبَاتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّٓا اَخْرَجْنَا لَكُمْ مِنَ الْاَرْضِۖ وَلَا تَيَمَّمُوا الْخَب۪يثَ مِنْهُ تُنْفِقُونَ وَلَسْتُمْ بِاٰخِذ۪يهِ اِلَّٓا اَنْ تُغْمِضُوا ف۪يهِۜ وَاعْلَمُٓوا اَنَّ اللّٰهَ غَنِيٌّ حَم۪يدٌ
"Ey iman edenler! Kazandıklarınızın iyilerinden ve yerden sizin için çıkardıklarımızdan Allah yolunda harcayın. Kendinizin göz yummadan alıcısı olmayacağınız bayağı şeyleri vermeye kalkışmayın ve bilin ki Allah, her bakımdan zengindir, övülmeye layıktır." Bakara:267
Bu ayetler ışığında konuyu üç ana başlık altında ele alabiliriz. Kurban ibadetinin ve kurban bayramının bize öğrettiklerini, kurbanın faydalarını ve millet olarak yaşadığımız toplumsal sıkıntılarımızın üstesinden gelebilecek ilkeleri maddeler halinde izah etmeye çalışalım.
A- KURBAN BİZE NEYİ ÖĞRETİR:
1. İnsanın eylemlerini sıradan bir eylem olmaktan çıkarıp ibadete dönüştüren niyettir. Dünyanın en muteşem ibadetini yapsanız değilmiki niyetiniz bozuk o işin hiç bir kıymeti yoktur. "Ameller (başka değil) ancak niyetlere göredir; herkesin niyeti ne ise eline geçecek odur." Buhârî, Bedü'l-Vahy, 1
2. İbadetleri salih amele dönüştüren ihlastır: Heleken-nasü illel alimun ve helkel alimune illlel-amilun ve helekel amilune illel muhlısune vel muhlisune ala hatarın azıym. Hadisi Şerifin manası şöyle;" İnsanlar helak oldu alimler müstesna,alimler de helak oldu ilmiyle amel edenler müstesna, ilmiyle amel edenler de helak oldu ihlas sahipleri müstesna,ihlas sahipleri de büyük tehlike üzerindedir." Aclunî, Keşfü'l-Hafa, 2/280 no: 2795
3. Allaha adayışınızda kusur olmamalıdır: Kurban edilecek hayvan asgari şu kusurları taşımamalıdır. Aşırı derecede zayıf, yürüyemeyecek derecede kötürüm ve topal, kulağının ve kuyruğunun üçte biriden fazlası kopmuş, dişlerinin yarıdan fazlası dökülmüş, doğuştan kulağı olmayan, koyun ve keçide bir, sığırda iki memesi kurumuş, ağır hasta olan hayvanları kurban etmek caiz olmaz.
B- KURBANIN FAYDALARI:
Kurban bayramının ilk üç günü bayram namazının kılınmasından sonra, üçüncü günü akşamına kadar olan süre zarfında kesilen kurbanın faydaları.
1. Kulluk bilinci canlı bir şekilde yaşanır.
2. Toplumsal dayanışma ve paylaşma duygusunu geliştirir kardeşlik bağlarını pekiştirir.
3. Kurban, gerektiğinde bir müminin malını da canını da Allah yolunda feda edebileceğinin sembolik bir ifadesidir.
4. Kurban kesmenin sosyal ve iktisadi açıdan da pek çok faydası vardır.
C- ÜLKEMİZİN İÇİNDE BULUNDUĞU İKLİM AÇISINDAN YAPILMASI GEREKEN HUSUSLAR
Bayram'ı ülke sathında ve küresel boyutta rahmetin, şefkatin ve paylaşmanın buluştuğu mevsim haline dönüştürmek mümkündür.
1. Mü'minler birbiriyle ancak kardeştir: Farklılıklar kardeşliğe mani olmamalıdır.
2.Mü'minler bir duvarın tuğlaları gibi birbirini güçlendirmelidir: kurban ve bayram iki tuğla arasındaki çimento gibi beraberliği pekiştirmelidir.
3. Allah'ın ipine sımsıkı sarılıp, dağılıp parçalanmamalıdır: kuran toplumsal bütünlüğü tesis etme potansiyelini bünyesinde barındırmaktadır.
4. Birbirini yıkayan iki el gibi olunmalıdır: bencillikten kaçınılmalıdır.
5. Allah Rasulünün "Tebessüm sadakadır" tembihi esas alınmalıdır: İkram edeilen kurban etinin yanına tebessüm ve gönül alma da ilave edilmelidir.
6. Gıybet öldürücü virüs olarak görülmelidir:
7. Her bir grup kendi elindekiyle övünmekten vaz geçmelidir: Kalpleri paramparça eden toplum olmak yerine kendisi için istediğini kardeşi için isteyecek kıvamda bir toplum oluşturma çabası içinde olunmalıdır. " Dinlerini parçalayan ve bölük bölük olanlardan (olmayın. Bunlardan) her fırka, kendilerinde olan ile böbürlenmektedir." Rum, 32.
8. "Siz bir ateş çukurunun kenarında birbirinize düşmanlar idiniz, Allah'ın lütfu ile kardeş oldunuz" Aliimran, 103. İlahi fermanına kulak vermenin tam zamanı gelmiştir.
9. "Siz insanlık için çıkarılmış hayırlı ümmetsiniz..." Aliimran 110. İlahi fermanına kulak vererek bu sorumluluğun bir gereği olarak emri bil mağruf nehyi anil münker ilkesine tutunulmalıdır.
10. Yüreklerin ısındığı camiler ıssız bırakılmamalıdır: Toplumsal bütünlüğümüzün merkezi camilerdir. 15 Temmuz gecesi camilerimiz bu özelliğini ispat etmiştir. Özgğrlüğün sesi ezanımız hiç susmasın, bağımsızlığın sembolü bayrağımız hep dalgalansın, şehit kanıyla yoğrulmuş vatanımız ilele ebet var olsun. Bu değerlerimize göz diken, hain planları olan kim varsa Allah onlara fırsat vermesin. Din için, vatan için, millet için çalışan her kese Allah katından büyük bir güç ve kuvvet versin.
Hazırlayan: Talip Akbaş / Vaiz
