Üç Ayların Değeri

Hiç kuşkusuz üç aylar diye bilinen Recep, Şaban ve Ramazan ayı bizim gönül dünyamızda çok özel bir yere sahiptir. Millet olarak bizim için üç aylar geçmişimizle hesaplaşma, geleceğimizi yeniden planlama fırsatı olarak görülmektedir. Duruşumuzu yeniden gözden geçirip dünyevî meşgalelerimizi hafiflettiğimiz zaman dilimleridir. Gönül yükümüzden arındığımız günler ve gecelerdir.

Bu aylar yaratılış gayemize uygun davranışlara yöneldiğimiz, yaratılmışlarla münasebetlerimizi yeniden gözden geçirdiğimiz aylardır. Gaflet hastalığından kurtulup birlikte hareket etme kabiliyeti geliştirmemize zemin oluşturan müstesna zaman dilimleridir. Tüm farklılıklar gözden geçirilerek kuru tartışmalardan, kısır didişmelerden, şahıs merkezli ihtiraslardan kurtulma iklimidir üç aylar.

Böylesi günler ihtilafları rahmet bilip, hilafa dönüştürmeden yol almaya çalışma mevsimi olarak görülmelidir. Farklılıkları ayrışma sebebi değil zenginlik saymanın huzuruna ermektir. Rahmet ve merhamet hamlesi ile yeniden gönüllerin imarı, toplumun ihyası için kaçırılmaz fırsatlardır. İdrak etmeye hazırlandığımız üç aylar bizim için Allaha, kendimize, ehlimize ve çevremize yönelişimizi, ilgimizi ve rağbetimizi yenileme fırsatıdır.

Şah damarımızdan daha yakın olan rabbimizle ilişkilerimizi gözden geçirip, manevi yükseliş imkânlarının yeniden hatırlatıldığı bereketli zamanlardır. Bir beşer olarak işlemiş olduğumuz günahların büyüklüğüne, hacmine bakmadan ilahi affa sunma fırsatıdır. Her türlü günahın tövbe ve istiğfarla silinip süpürüleceği bilincinin mevsimidir üç aylar.

Üç Ayların Değeri

1. Recep: Haram aylardan biri. Zulmün geçici de olsa ortadan kalktığı aydır. Zulme karşı tavır Müslümanın temel şiarıdır. İnsan onurunu korumak ve ona saygı göstermek dinin temel hedeflerindendir. İnsan onurunun ayaklar altına alındığı bir dönemde aşağıda zikredeceğimiz ayet nazil olarak yeniden insana hak ettiği değeri vermiştir. Receğ ayı bize insana yönelik her türlü zulmün ortadan kaldırılması gerektiğini bir vazife olarak hatırlatır. Bu ay değerini işte buradan alır.

يَسْـَٔلُونَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ ف۪يهِۜ قُلْ قِتَالٌ ف۪يهِ كَب۪يرٌۜ وَصَدٌّ عَنْ سَب۪يلِ اللّٰهِ وَكُفْرٌ بِه۪ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَاِخْرَاجُ اَهْلِه۪ مِنْهُ اَكْبَرُ عِنْدَ اللّٰهِۚ وَالْفِتْنَةُ اَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِۜ وَلَا يَزَالُونَ يُقَاتِلُونَكُمْ حَتّٰى يَرُدُّوكُمْ عَنْ د۪ينِكُمْ اِنِ اسْتَطَاعُواۜ وَمَنْ يَرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ د۪ينِه۪ فَيَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَاُو۬لٰٓئِكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فِي الدُّنْيَا وَالْاٰخِرَةِۚ وَاُو۬لٰٓئِكَ اَصْحَابُ النَّارِۚ هُمْ ف۪يهَا خَـالِدُونَ
"Sana haram ayda savaşmayı soruyorlar. De ki: "O ayda savaş büyük bir günahtır. Allah'ın yolundan alıkoymak, onu inkâr etmek, Mescid-i Haram'ın ziyaretine engel olmak ve halkını oradan çıkarmak Allah katında daha büyük günahtır. Zulüm ve baskı ise adam öldürmekten daha büyüktür. Onlar, güç yetirebilseler, sizi dininizden döndürünceye kadar sizinle savaşmaya devam ederler. Sizden kim dininden döner de kafir olarak ölürse öylelerin bütün yapıp ettikleri dünyada da, ahirette de boşa gitmiştir. Bunlar cehennemliklerdir, orada sürekli kalacaklardır." Bakara, 217.

2. Şaban: Kıblenin Mescid-i Aksa'dan Mescid-i Haram'a tahvil edilişi Şaban'ın 15'ine denk gelir. Bu ay değerini Kabe-i Muazzama'dan alır. 

وَمِنْ حَيْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِۜ وَاِنَّهُ لَلْحَقُّ مِنْ رَبِّكَۜ وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ
"(Ey Muhammed!) Nereden yola çıkarsan çık, (namazda) Mescid-i Haram'a doğru dön. Bu elbette Rabbinden gelen gerçek bir emirdir. Allah, sizin işlediklerinizden asla habersiz değildir." Bakara,149.

3. Ramazan: Kur'an'ın indiği aydır. Değerini Kur'an'dan alır. 

شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذ۪ٓي اُنْزِلَ ف۪يهِ الْقُرْاٰنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدٰى وَالْفُرْقَانِۚ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُۜ وَمَنْ كَانَ مَر۪يضاً اَوْ عَلٰى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ اَيَّامٍ اُخَرَۜ يُر۪يدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُر۪يدُ بِكُمُ الْعُسْرَۘ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰى مَا هَدٰيكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ
"(O sayılı günler), insanlar için bir hidayet rehberi, doğru yolun ve hak ile batılı birbirinden ayırmanın apaçık delilleri olarak Kur'an'ın kendisinde indirildiği Ramazan ayıdır. Öyle ise içinizden kim bu aya ulaşırsa onu oruçla geçirsin. Kim de hasta veya yolcu olursa tutamadığı günler sayısınca başka günlerde tutsun. Allah size kolaylık diler, zorluk dilemez. Bu da sayıyı tamamlamanız ve hidayete ulaştırmasına karşılık Allah'ı yüceltmeniz ve şükretmeniz içindir." Bakara, 185.

Üç Aylarda Üç Önemli Durak

1. Regaip: İlgi, yöneliş, rağbet demektir. İlgimiz neye? Sorusunun cevaplanması gereken çok önemli bir duraktır.

يَٓا اَيُّهَا الْاِنْسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَر۪يمِۙ ﴿٦﴾ اَلَّذ۪ي خَلَقَكَ فَسَوّٰيكَ فَعَدَلَكَۙ
ف۪ٓي اَيِّ صُورَةٍ مَا شَٓاءَ رَكَّبَكَۜ
"Ey insan! Seni yaratan, şekillendirip ölçülü yapan, dilediği bir biçimde seni oluşturan cömert Rabbine karşı seni ne aldattı?" İnfitar, 6-8.

فَاِذَا فَرَغْتَ فَانْصَبْۙ
"Öyleyse, bir işi bitirince diğerine koyul." İnşirah, 7.

وَاِلٰى رَبِّكَ فَارْغَبْ
"Ancak Rabbine yönel ve yalvar." İnşirah, 8

2. Miraç: Yükseliş, uruc demektir. 

Beşeriliğin insanlığa, fiziğin metafiziğe, bedenin ruha, ruhun sahibine yükselişidir.
Mirac, maddenin ötesine geçen bir nazar, aşağılığı kabul etmeyen bir yüceliştir.
Miraç, elemi, kederi, çaresizliği, ümitsizliği bir kenara koyup yeniden yola çıkma, arınma ve durulmadır.
Miraç, insanın erdem yolculuğu, Rabbe vuslatıdır.
Miraç, Mescid-i Haram ve Mescid-i Aksa arasındaki bağları kuvvetlendiren bir okuldur.
Miracın bizim için en büyük dersi 'esfel-i safilinden' 'ahseni takvime' çıkaracak değerleri göstermesidir.

Hazreti Muhammed (sav) Miraç'tan Üç Büyük Hediyeyle Dönmüştür

1. Namaz
2. Müslümanlara sorumluluklarını ve zaaflarını birlikte hatırlatan Bakara Suresi'nin son ayetleri,
3. Tevhid inancına sahip olan herkesin ebedi kurtuluşa ereceği müjdesi.
Tevhidin bünyesinde üç temel esas vardır: Selam; İslam, Eman; İman, Vahdet; Tevhit

İsra Suresi Bağlamında Yükseliş Araçları

1. Tevhit: Allah ile birlikte başka bir tanrı edinme, yoksa kınanmış ve yalnızlığa itilmiş olarak kalırsın.
لَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهاً اٰخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوماً مَخْذُولاً۟

2. Ana Babaya İhsan:
وَقَضٰى رَبُّكَ اَلَّا تَعْبُدُٓوا اِلَّٓا اِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ اِحْسَاناًۜ

3. Cömertlik: Eli sıkı olma, büsbütün eli açık da olma. Sonra kınanır ve çaresiz kalırsın.
وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً اِلٰى عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوماً مَحْسُوراً

4. Nesli Muhafaza:
وَلَا تَقْتُلُٓوا اَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ اِمْلَاقٍۜ

5. İffeti Muhafaza:
وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنٰٓى

6. Canı Muhafaza
وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ

7. Yetim Malını Muhafaza
وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَت۪يمِ

8. Ölçüyü Ve Tartıyı Düzgün Yapma:
Ölçtüğünüzde ölçmeyi tam yapın, doğru terazi ile tartın. Bu daha hayırlı, sonuç bakımından daha güzeldir.
وَاَوْفُوا الْكَيْلَ اِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَق۪يمِۜ ذٰلِكَ خَيْرٌ وَاَحْسَنُ تَأْو۪يلاً

9. Doğru Bilgi Peşinde Olma:
. وَلَا تَقْفُ مَا لَيْسَ لَكَ بِه۪ عِلْمٌۜ

10.Tevazu Yolunu Tut:
وَلَا تَمْشِ فِي الْاَرْضِ مَرَحاًۚ

SONUÇ: Bunlar, Rabbinin sana vahyettiği bazı hikmetlerdir. Allah ile birlikte başka ilah edinme. Sonra kınanmış ve Allah'ın rahmetinden kovulmuş olarak cehenneme atılırsın.

ذٰلِكَ مِمَّٓا اَوْحٰٓى اِلَيْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِۜ وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهاً اٰخَرَ فَتُلْقٰى ف۪ي جَهَنَّمَ مَلُوماً مَدْحُوراً
Bunlar, Rabbinin sana vahyettiği bazı hikmetlerdir. Allah ile birlikte başka ilah edinme. Sonra kınanmış ve Allah'ın rahmetinden kovulmuş olarak cehenneme atılırsın. İsra, 22-39.

3. Beraat: Af Olunma
İnsan günah işleme zaafiyeti içindedir. Zira insan zayıf yaratılmıştır.

يُر۪يدُ اللّٰهُ اَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْۚ وَخُلِقَ الْاِنْسَانُ ضَع۪يفاً
Allah sizden (yükümlülükleri) hafifletmek istiyor. Çünkü insan zayıf yaratılmıştır. Nisa, 28.

Bununla birlikte günahtan korunmak Müslümanın temel görevidir. Ne var ki tüm korunma çabalarına rağmen insan günah işlemiş olabilir. Günah, hangi boyutta işlenmiş olursa olsun af kapsamı dışında kalan günahın olmadığı bilinmelidir. Tövbe ve istiğfarla her günahın af olunacağını beyan eder yüce Allah. Hiç kimse Allah'ın rahmetinden daha büyük günah işlemiş olamaz. Şuna da dikkat edilmelidir ki kişi günahını küçültüp sevabını dev aynasında görme hastalığına da düşmemelidir. Yapılan her fiilini söylenen her sözün mutlaka hesabı olacağı gerçeğini unutmamak lazım gelir.

قُلْ يَا عِبَادِيَ الَّذ۪ينَ اَسْرَفُوا عَلٰٓى اَنْفُسِهِمْ لَا تَقْنَطُوا مِنْ رَحْمَةِ اللّٰهِۜ اِنَّ اللّٰهَ يَغْفِرُ الذُّنُوبَ جَم۪يعاًۜ اِنَّهُ هُوَ الْغَفُورُ الرَّح۪يمُ
"De ki: "Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım! Allah'ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesiz Allah bütün günahları affeder. Çünkü O, çok bağışlayandır, çok merhamet edendir." Zümer, 53.

Nihayet insanın kıymete erdiği Kadir Gecesi işin zirvesidir. O da üç aylar içerisindedir. Konu gene Allah'ın indirdiği vahiy ve gene konu Allah'ın yarattığı insandır. Allah'ın indirdiği vahye tutunan kurtulur. Allah'ın yarattığı insana hürmet eden selamet bulur.

Üç aylar bize bizi tutmamızı öğretir. Allah'ın değer verdiğine değer veren kişi âlemlerin rabbi olan Allah nezdinde değer görür. Allah bizi, milletimizi ve ümmeti Muhammedi, değerini düşürenlerden eylemesin.

Akıp giden zamanın bu önemli duraklarında Millet olarak içinden geçmekte olduğumuz zor günlere rağmen ümidimizi koruyalım Rabbimize olan imanımızı, Peygamberimize olan bağlılığımızı, namaza olan muhabbetimizi tazeleyelim. Eşref-i mahlûkat olduğumuzun bilincinde olalım Ferasetli bir bakış, daha merhametli bir kalp, daha nezaketli bir dil, daha güzel bir ahlak, daha huzurlu bir dünya için dualarımızı miraca gönderelim. Burağımız; sadık iman, salih amel ve güzel ahlak olsun.

Hazırlayan: Talip AKBAŞ / Vaiz